Χειραφέτηση ή υποτέλεια;

Θαρρώ πως πρώτη φορά σε αυτή την εκλογική μάχη βλέπουμε τόσους ανάπηρους υποψήφιους ευρωβουλευτές στα ψηφοδέλτια όλων των κομμάτων, οι οποίοι μάλιστα έχουν βήμα στον δημόσιο διάλογο και δεν αποτελούν απλώς το «αόρατο» κομμάτι πολυσυλλεκτικότητας των ψηφοδελτίων που εκπροσωπούν.

του Αντώνη Ρέλλα*

Η ειρωνεία βέβαια είναι ότι οι ανάπηροι πολίτες συνεχίζουν να δυσκολεύονται να μας ακολουθήσουν στην πορεία μας προς τις εκλογές, καθώς η προσβασιμότητα, στο δομημένο περιβάλλον αλλά και στο περιεχόμενο, στη χώρα μας αποτελεί ακόμα πεδίο διεκδίκησης.

Εδώ οι επιλογές που έχουμε είναι μόνο δύο και είναι ξεκάθαρες: ή θα αποδεχτούμε οι ανάπηροι υποψήφιοι τη θετική στο πρόσωπό μας διάκριση (που υπάρχει, ας μην κρυβόμαστε) και θα καλέσουμε τους, ανάπηρους και μη, πολίτες να μας δουν ως ήρωες που τα καταφέραμε ο καθένας στο πεδίο του παρά τη βλάβη του ή δεν θα δεχτούμε την επικοινωνιακή διαχείριση της βλάβης μας, ακόμα κι όταν αυτή μπορεί να αξιοποιηθεί θετικά από τον καθένα μας, και θα καλέσουμε τους πολίτες να εστιάσουν στα συστημικά εμπόδια που καθιστούν ανάπηρο έναν άνθρωπο και όχι στη βλάβη του. Σε ό,τι μάλιστα αφορά τους ανάπηρους πολίτες το παραπάνω δίλημμα γίνεται ακόμα πιο ξεκάθαρο: χειραφέτηση ή υποτέλεια;

Ως άνθρωπος των ΜΜΕ θα προσπαθήσω να εξηγήσω το παραπάνω επιχείρημα μέσω της επικαιρότητας που παρακολουθήσαμε.

Την περασμένη εβδομάδα οι έχοντες δημόσιο βήμα κ. Καμπουράκης και Χατζής επέλεξαν να παρουσιάσουν την περιπέτεια υγείας του πρώτου αντανακλώντας, αναπαράγοντας και συνεπώς νομιμοποιώντας κοινωνικές στάσεις για την αναπηρία που θεωρητικά είναι ξεπερασμένες.

Η αντίληψη πως οι ανάπηροι είμαστε σαν τον «Ζητιάνο» του Ανδρέα Καρκαβίτσα που εκμεταλλευόμαστε τη σωματική βλάβη μας για βιοποριστικούς λόγους, αποδεικνύει πόσο βαθιά ρατσιστικά στερεότυπα έχουμε ακόμα και σήμερα για τα ανάπηρα άτομα, ακόμα κι όταν δεν έχουμε επίγνωση αυτών.

Πριν όμως ο κ. Καμπουράκης ζητήσει (προς τιμήν του) δημόσια συγγνώμη, είχε προλάβει ο πρόθυμος αιώνιος πρόεδρος της Εθνικής Συνομοσπονδίας Ατόμων με Αναπηρία (ΕΣΑμεΑ) κ. Βαρδακαστάνης να εμφανιστεί στην ίδια εκπομπή, στη γνωστή μας πια μέθοδο «να πέσουν οι τόνοι».

Λίγες μέρες πριν ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης σε συνέντευξή του στο Open επέλεξε να διακρίνει, με τρόπο βολικό για τον ίδιο και το κόμμα του, μόνο έναν υποψήφιο ευρωβουλευτή από το ψηφοδέλτιο των αρίστων του, τον Στέλιο Κυμπουρόπουλο.

Γιατί βεβαίως φανταστείτε τι θα γινόταν αν το έκανε για οποιονδήποτε άλλο ή άλλη υποψήφια; Με αναφορά στις ατομικές κατακτήσεις του κ. Κυμπουρόπουλου, τονίζοντας διαρκώς ότι έγιναν «παρά το μέγεθος της βλάβης του» (sic) και αντιπαραβάλλοντας την υποψηφιότητα του τελευταίου με αυτήν του κ. Κόκκαλη, ο κ. Μητσοτάκης θέλησε να αποδείξει την ηθική υπεροχή της Νέας Δημοκρατίας έναντι αυτής του ΣΥΡΙΖΑ. Και κάπως έτσι από -θεωρητικά- ισότιμο πολιτικό υποκείμενο που τίθεται στην κρίση των συμπολιτών, ο κ. Κυμπουρόπουλος εργαλειοποιήθηκε αναντίρρητα για να αναδειχτούν οι «ευαισθησίες» του κ. Μητσοτάκη.

Η συνέχεια όμως απογείωσε το case study με την κόντρα που ξέσπασεμεταξύ Κυμπουρόπουλου και του αναπληρωτή υπουργού Πολάκη. Η άστοχη τοποθέτηση του Στέλιου απαντήθηκε με στερεοτυπικό και μη πολιτικό τρόπο.

Τι είναι αυτό που συνδέει τα παραπάνω; Η υποτέλεια είναι! Ο εξαναγκασμός σε υποτελή διαβίωση είναι, που, με κάθε ορατό και αόρατο τρόπο επί χρόνια, επιβάλλεται στους ανάπηρους πολίτες της μισαναπηρικής χώρας μας. Ο ριζωμένος ρατσισμός είναι, που, σε ό,τι αφορά τους ανάπηρους ανθρώπους, εκφράζεται στην πιο βαθιά και σκληρή εκδοχή του, παρά τον μανδύα της ευαισθησίας με την οποία προσπαθούν να τον κουκουλώσουν.

Ο δρόμος του φόβου και της σιωπής είναι ο σίγουρος δρόμος επιστροφής, όχι μόνο των Ελλήνων αναπήρων, αλλά και των περιθωριοποιημένων κοινωνικών ομάδων συνολικά, πίσω ολοταχώς στις αγκαλιές των φιλάνθρωπων και φιλεύσπλαχνων. Σε αυτό τον κατήφορο δεν θα παρασυρθούμε. Οδηγός της αντίστασής μας θα είναι οι κατακτήσεις των κινημάτων στον χώρο της αναπηρίας σε ολόκληρη την Ευρώπη για μια νέα αντίληψη, ένα νέο μοντέλο ανάλυσης των συστημικών εμποδίων που αντιμετωπίζουμε και δεν είναι αποτέλεσμα της βλάβης μας, αλλά της αναπηρίας που κοινωνικά μας επιβάλλεται. Στην Ελλάδα ενώνουμε τη φωνή μας με αυτή των πολλών και στο δίλημμα χειραφέτηση ή υποτέλεια απαντάμε δυνατά και ξεκάθαρα: Χειραφέτηση!

*Σκηνοθέτης - ανάπηρος ακτιβιστής, υποψήφιος ευρωβουλευτής ΣΥΡΙΖΑ

efsyn