Σε αυτή την ελληνικότητα... «ναι»

Η επέτειος της 25ης Μαρτίου, παραδοσιακά προσφέρεται για πομπώδεις μεγαλοστομίες και προγονόπληκτες κοινοτοπίες. Ήδη από το σχολικό περιβάλλον που διαμορφώνει το πλαίσιο, ο εορτασμός της Ελληνικής Επανάστασης καταλήγει να μεταστρέφει τόσο τα ιστορικά γεγονότα όσο και το νόημα της ημέρας. Η Επανάσταση, τέκνο του Διαφωτισμού και αγώνας για την πνευματική αναγέννηση, την ελευθερία, τη δικαιοσύνη και τον ανθρωπισμό, στο τέλος περιορίζεται στα στενά πλαίσια των μύθων που επιβιώνουν ως "εθνική επέτειος".

Σήμερα, το πλαίσιο παραμένει παρωχημένο και γεμάτο εθνικοπατριωτικές κορώνες, όπως αποδεικνύει και η ατυχής έμπνευση ενός ιερωμένου στο Δίστομο να επιβάλει στους μαθητές να τραγουδούν το λούμπεν δημιούργημα "μη παραχαράσσετε την ιστορία" ισορροπώντας επικίνδυνα ανάμεσα στο σκοταδισμό και τη γραφικότητα. Αν κάτι παραχαράσσεται, αυτά είναι τα ιστορικά γεγονότα της Ελληνικής Επανάστασης προκειμένου να χωρέσουν σε ένα αφήγημα απομονωτισμού, θρησκοληψίας και μύθων, να διασώσουν τα παρωχημένα μεταξικά κατάλοιπα.

Η σημασία και η ελληνικότητα όμως της επανάστασης δεν είναι η φουστανέλα ενός βαλκανικού απομονωτισμού αλλά η αναγέννηση που ρίχνει τα τείχη και στέλνει μηνύματα οικουμενικά και ανθρωπιστικά όπως ακριβώς το υπόβαθρο στο οποίο στηρίχθηκε το αίτημα για αυτοδιάθεση και εξασφάλισε και τη ρεαλιστική στήριξη της Ευρώπης. Το μήνυμα που ενώνει και ενσωματώνει ανθρώπους, χρώματα, καταγωγές κάτω από αξίες και ιδεώδη και δίνει ελπίδα. Όπως τα παιδιά που παρέλασαν ανεξαρτήτως χρώματος, καταγωγής, θρησκείας. Αυτό είναι το μήνυμα και όχι η εχθρότητα και το μίσος. 

Ο Μάνος Χατζιδάκις έχει διατυπώσει σε ανύποπτο χρόνο το κεντρικό και οικουμενικό πλαίσιο της «ελληνικότητας»: «Το ελληνικό, τώρα: από την ώρα που μας βοηθάει η Ελλάς να γίνουμε άνθρωποι, με μια παγκοσμιότητα, πολύ καλώς. Από την ώρα που μας δίδει μια φουστανέλα και μας εμποδίζει να υπάρχουμε με τους άλλους συνανθρώπους, είναι αντιδραστικό. Το ίδιο υλικό. Αν αυτό που λέμε ελληνικό είναι εμπόδιο στο να ενωθούμε με έναν μαύρο, είναι καταδικαστέο. Αν, αντιθέτως, αυτό είναι βοηθητικό για να ενωθούμε με τους άλλους, είναι υπέροχο... η έννοια του ελληνικού για πολλούς ανθρώπους έχει διαφορετική όψη. Εγώ πιστεύω σ’ εκείνη την ελληνικότητα που εξαφανίζει τις διαφορές».

tvxs