Τα δημοψηφίσματα και οι ψηφοφορίες δεν είναι αυτοσκοπός, ούτε φετίχ, αλλά εργαλεία δημοκρατικής συμμετοχής, με συγκεκριμένους όρους και σε συγκεκριμένα πλαίσια.
του Θρασύβουλου Τζίκα*
Μετά το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος στην ΠΓΔΜ, γίνεται σαφές πως το (νεο)μακεδονικό έχει, κυρίως, μια εσωτερική διάσταση, αμφοτέρωθεν. Ο μακεδονισμός αποδεικνύεται πως είναι συστατικό στοιχείο της εθνικής ιδεολογίας και των δύο κρατών. Χωρίς, βέβαια, πια, κανένα ουσιαστικό περιεχόμενο. Κάποτε είχε το υλικό περιεχόμενο της εδαφικής επέκτασης. Σήμερα, λειτουργεί μόνον ως φαντασίωση ή σκιάχτρο στα μυαλά των πλέον φανατικών, αλλά επηρεάζει και λιγότερο φανατικούς. Η απαγκίστρωση από αυτό το βαρίδι δεν είναι τόσο απλή διαδικασία. Ιδιαίτερα σε έναν κόσμο που γίνεται όλο και πιο πολύπλοκος και ανασφαλής.
Φυσικά, σε όλα τα κοινωνικοπολιτικά πεδία δεν υπάρχουν μόνον οι άμεσοι δρώντες, αλλά και πολλοί άλλοι που εμπλέκονται, εμμέσως, με δικούς τους σχεδιασμούς και άλλα συμφέροντα. Το κρίσιμο είναι να μπορεί κάποιος/α να εντοπίζει το κρίσιμο κάθε στιγμή. Η συμφωνία των Πρεσπών, λοιπόν, ασχέτως όλων των άλλων παραγόντων, επιλύει μια τοπική, διμερή, διακρατική σύγκρουση με ισορροπημένο τρόπο. Και γι' αυτό και μόνον, αξίζει να προχωρήσει, διότι δεν έχουμε πολλά τέτοια παραδείγματα στις διεθνείς σχέσεις.
Σε ότι αφορά την συνταγματική διάσταση, στην ΠΓΔΜ, ως προς την λειτουργία και την δεσμευτικότητα του δημοψηφίσματος, το Σύνταγμα της χώρας, στο άρθρο 73, αναφέρει πως "η απόφαση της πλειοψηφίας των ψηφοφόρων υιοθετείται, υπό τον όρο της συμμετοχής στην ψηφοφορία περισσότερων του ημίσεος του συνολικού αριθμού των ψηφοφόρων". Στο χθεσινό δημοψήφισμα δεν εκπληρώθηκε αυτός ο όρος, άρα το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος δεν είναι δεσμευτικό. Το ίδιο σύνταγμα (όπως και το ελληνικό) δεν θεωρεί υποχρεωτικό το δημοψήφισμα, για τη λήψη κάποιας απόφασης, εκτός της απόφασης για αλλαγή συνόρων (άρθρο 74). Άρα, συνταγματικά, στο εσωτερικό της πγδΜ, δεν υπάρχει εμπόδιο να προχωρήσει η πολιτική διαδικασία της κύρωσης της συμφωνίας των Πρεσπών.
Αν το δημοψήφισμα επιτύγχανε συμμετοχή άνω του 50%, θα ήταν ένα ισχυρότερο πολιτικό επιχείρημα υπέρ της συμφωνίας και θα "δέσμευε" την πολιτική ηγεσία. Χωρίς την συμμετοχή αυτή, αλλά με δεδομένη την τεράστια πλειοψηφία υπέρ του "ναι", είναι ένα λιγότερο ισχυρό επιχείρημα υπέρ της συμφωνίας. Η συμφωνία θα εμποδιζόταν, θεσμικά, μεν, αν υπήρχε δεσμευτική απόφαση δημοψηφίσματος υπέρ του "όχι", και πολιτικά δε, αν το δημοψήφισμα ήταν υπέρ του "όχι", αλλά χωρίς την απαραίτητη συμμετοχή.
Κατά συνέπεια, η πολιτική διαδικασία κύρωσης της συνθήκης συνεχίζεται με όποιον θεσμικό τρόπο επιλέξει το πολιτικό σύστημα της πγδΜ (πχ προσφυγή σε εκλογές, ή άμεση έναρξη διαδικασίας αναθεώρησης κοκ). Προφανώς και μπορεί να ανακοπεί, αν η κυβέρνηση δεν συγκεντρώσει την απαιτούμενη πλειοψηφία για τη συνταγματική αναθεώρηση, ή αν γίνουν εκλογές και αλλάξει η κυβέρνηση. Όμως, θα πρέπει η αντιπολίτευση να λάβει σαφή θέση και να μην κρυφτεί πίσω από την αποχή.
Τα δημοψηφίσματα και οι ψηφοφορίες δεν είναι αυτοσκοπός, ούτε φετίχ, αλλά εργαλεία δημοκρατικής συμμετοχής, με συγκεκριμένους όρους και σε συγκεκριμένα πλαίσια. Τα πολιτικά προβλήματα δεν επιλύονται τεχνικά, ούτε δια του "κρυφτού", αλλά πολιτικά, δηλαδή με επιχειρηματολογία και συζήτηση. Ομοίως, οι ελληνικές πολιτικές δυνάμεις πρέπει να ετοιμαστούν να λάβουν συγκεκριμένη θέση, επί του θέματος και να μην κρύβονται πίσω από την (μη) απόφαση των άλλων.
*Δικηγόρος
left
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου