Η εμπλοκή των μηρών, του μυαλού και της Μακεδονίας

του Μιχάλη Κονιόρδου*

Την αφορμή για τις γραμμές που ακολουθούν, την έδωσαν οι σφυγμομετρήσεις της κοινής γνώμης που καταγράφουν την αρνητική στάση της απέναντι στην συμφωνία των Πρεσπών σε ποσοστό 70%, καθώς και μια μελέτη περίπτωσης - όπως μου την διηγήθηκαν - στο όριο της μυθοπλασίας.

Είχα την ψευδαίσθηση πως το ποσοστό αυτό θα ήταν μικρότερο – ακόμη κι αν πρόκειται για μια αρχική εύλογη συναισθηματική αντίδραση – καθώς η κοινή γνώμη προ καιρού γνωρίζει ότι «Η απόφαση του Σ. Ασφαλείας είναι δεσμευτική για τα Ηνωμένη Έθνη και τους διεθνείς οργανισμούς, ως προσωρινό μέτρο, εν αναμονή μιας λύσης στο θέμα του ονόματος. Έτσι, σε διμερή βάση, οι άνθρωποι μπορούν να κάνουν ότι επιθυμούν και το Σ. Ασφαλείας δεν δεσμεύει όλα τα έθνη να ακολουθήσουν το διεθνή κανονισμό.»

Από την άγνοια στην εμπέδωση της πραγματικότητας

Προ καιρού γνωρίζει αλλά δεν φαίνεται να έχει ακόμη εμπεδώσει. Λίγο η δυσαρέσκεια της κοινής γνώμης απέναντι στην τρέχουσα οικονομική κατάσταση, λίγο το γεγονός ότι – κατά την γνώμη ίσως σημαντικού τμήματος των δυσαρεστημένων – ο Έλληνας ΥΠΕΞ δεν κατάφερε, ως όφειλε, ένα ισχυρό «κροσέ» στον όμορο ομόλογό του, δεν τον ταπείνωσε δηλαδή, μέγα ατόπημα μεταξύ μας, καθώς νοιώθοντας η κοινή γνώμη το βάρος μιας δεκαετούς γενικότερης αίσθησης ταπείνωσης, θα ένοιωθε βολικότερα ψυχολογικά, αν οι θετικές πτυχές της συμφωνίας ήταν περισσότερο πολιτικά ορατές.

Γιατί η κυριαρχία των ελληνικών επιχειρήσεων στην ΠΓΔΜ είναι προ πολλού δεδομένη: βλ. για παράδειγμα τις πλήρεις αποδείξεις επ’ αυτού στον χάρτη και στην περικοπή του κειμένου αναφορικά με το χάρτη στο «Το κοινωνικό μέρισμα της Μακεδονίας». Η συμφωνία παρά τις όποιες ασάφειες αφήνει για την ερμηνεία λεκτικών πτυχών του αγγλόφωνου κειμένου, θα επαυξήσει τις εξωστρεφείς ελληνικές επιχειρηματικές δράσεις στην όμορη χώρα.

Οι τυχόν ασάφειες θα αποσαφηνισθούν με τον χρόνο τους και θα ήταν άδικο και μίζερο αν καταλογίζονταν ευθύνες στην ελληνική υπό τον κ. Κοτζιά διπλωματική ομάδα. Άλλωστε είναι γνωστό πως και «Οι διερμηνείς στα Ηνωμένα Έθνη αντιμετωπίζουν καθημερινά παρόμοια προβλήματα, ακόμα και με γλώσσες που είναι στενά συνδεδεμένες. Σε μια καταγεγραμμένη περίπτωση, ένας Άγγλος ομιλητής είπε “Υποθέτω”, η Γαλλίδα διερμηνέας το μετέφρασε ως  “Συμπεραίνω” και αυτό μεταφράστηκε από τον Ρώσο ως  “Θεωρώ”, και μέχρι εκείνη τη στιγμή η ιδέα της υπόθεσης είχε χαθεί!»

Η μείζων Αντιπολίτευση πάλι, επέλεξε εν μέσω παλινωδιών και παραληρηματικών συλλαλητηρίων να εκφράσει ένα λόγο πολύ κατώτερο του θεσμικού της ρόλου, εξ’ ου άλλωστε, ακόμη και οι εκ των έσω βολές για την τριχοτομημένη εικόνα της : Από το «άστο για αργότερα, όταν οι συνθήκες θα είναι ώριμες και πιο ευνοϊκές» (πότε αλήθεια;) ως το στρουθοκαμηλικής εμπνεύσεως περί την ονοματολογία «να μην περιέχει την λέξη Μακεδονία» (αγνοώντας την κύρια παράμετρο που ονομάζεται διεθνές περιβάλλον και παρά την ξεκάθαρη διαδρομή που υπαγορεύουν τόσο η απόφαση του Σ. Ασφαλείας του ΟΗΕ όσο και η Ενδιάμεση Συμφωνία, καθώς βέβαια και τα ατυχή/ανεπιτυχή πεπραγμένα 25 ετών !).

Οι επιτυχίες του ΥΠΕΞ

Όσον αφορά την δυσαρέσκεια της  κοινής γνώμης για το γεγονός ότι ο Έλληνας ΥΠΕΞ δεν κατάφερε, ως όφειλε, ένα ισχυρό «κροσέ» στον όμορο ομόλογό του, ας μου επιτραπεί να υπενθυμίσω ότι στην πυγμαχία, υπάρχει μεταξύ των άλλων ένας κανόνας : όταν έχεις στριμώξει τον αντίπαλο στα σχοινιά , στην γωνία, δεν του δίνεις το τελικό κτύπημα. Του παρέχεις το δικαίωμα για μια αξιοπρεπή έξοδο, αυτό άλλωστε ισχύει ακόμη περισσότερο στις διεθνείς υποθέσεις, συμφωνίες και συνθήκες. Όπου αυτό δεν εφαρμόσθηκε ξέσπασαν ρεβανσιστικές συγκρούσεις, μέχρι που γέννησαν ακόμη και έναν Παγκόσμιο Πόλεμο :

«Οι όροι της συνθήκης ειρήνης των Βερσαλλιών ήταν επαχθείς όπως της Ρώμης σε βάρος της  Καρχηδόνας, και η Γερμανία υποχρεωνόταν να καταβάλει πολεμικές αποζημιώσεις τέτοιου  ύψους που θα την ανάγκαζε να μετέλθει τις πιο αθέμιτες μεθόδους στο διεθνές εμπόριο για να εξασφαλίσει τις απαραίτητες λίρες και φράγκα και δολάρια. Δεν ήταν αυτή, βέβαια,  η επικρατούσα άποψη, αλλά ο Keynes διέβλεπε ότι στη Συνθήκη των Βερσαλλιών είχαν,άθελά τους, φυτέψει το σπόρο για μια ακόμα πιο τρομακτική αναγέννηση του γερμανικού  αυταρχισμού και μιλιταρισμού.»

Ακριβώς, αυτά τα παραπάνω στην βαλκανική αναλογία τους, έλαβε υπόψη της η υπό τον Έλληνα ΥΠΕΞ ελληνική διπλωματική ομάδα.

Από τον τρόπο που έγινε η διαπραγμάτευση, εύκολα βγαίνει το συμπέρασμα – και είναι προς τιμή του - ότι ο Έλληνας ΥΠΕΞ στηρίχθηκε στο στελεχιακό προσωπικό του ΥΠΕΞ (διπλωμάτες, εμπειρογνώμονες) και δεν μετήλθε άλλων πρακτικών: βλ. αναλυτικότερα «… Όπως ξέρετε ο κ. Γρυλλάκης έκανε επικεφαλής της Ελληνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών, τότε ΚΥΠ, και έκανε τις μυστικές διαβουλεύσεις για λογαριασμό του κ. Μητσοτάκη στο Σκοπιανό ζήτημα. Το θυμίζω αυτό γιατί μερικοί στη Ν.Δ. παριστάνουν τους παρθένους και τις παρθένες ότι κάνανε διαπραγματεύσεις...».

Ο Έλληνας ΥΠΕΞ - ίσως ο μόνος εδώ και πολλά χρόνια - έχει και μερικά πρόσθετα «όπλα» στην φαρέτρα του : Έχοντας  επιμεληθεί, με δικούς του αναλυτικούς προλόγους, βιβλίων στις σειρές επιστημονικών έργων με διεθνή αναγνώριση "Λόγος" (Εκδόσεις Λιβάνη) και "Αναστοχασμός" (Εκδόσεις Καστανιώτη), έχει διαμορφώσει το προφίλ ενός ανθρώπου που έχει εξειδικευθεί στην διαυγή ανάγνωση του μεταβαλλόμενου παγκοσμιοποιημένου τοπίου, στην ανάλυσή του και στον σχεδιασμό μιας εξωτερικής πολιτικής προσανατολισμένης στην άσκηση διπλωματίας με εφόδιο την ερευνητική γνώση, την διδακτική ρητορεία και την κατανόηση των λεπτών παραμέτρων του διεθνούς περιβάλλοντος.

Παρά τα παραπάνω ουσιαστικά πλεονεκτήματα του Έλληνα ΥΠΕΞ, ένα 70% της κοινωνικής γνώμης φαίνεται να έχει αρνητική στάση απέναντι στην συμφωνία, ανεξάρτητα από την σταδιακή χρονικά αποδυνάμωση αυτού του σημαντικού ποσοστού, που λογικά θα υπάρξει.

Η μελέτη περίπτωσης 

Ένα πρόσφατο όμως περιστατικό – όπως μου το διηγήθηκε έκπληκτος ένας συνάδελφος άλλου Πανεπιστημίου που διδάσκει Λογική - με οδήγησε στην απαισιόδοξη σκέψη πως η εμπλοκή των 3 Μ είναι πολύ ισχυρή σ’ αυτόν τον τόπο και το 70% , πάλι λίγο ήταν… :

Εκπαιδευτικός – νομικός, διδάκτορας με μία σεβαστή αράδα από πτυχία και μεταπτυχιακά – ο οποίος γύρισε πρόσφατα από συνέδριο που το οργάνωσε ένα ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο, πως το ‘φερε η μοίρα κι η κουβέντα, και με αφορμή την συμφωνία Πρεσπών, άρχισε να κοκορεύεται πως ζήτησε και πέτυχε από Ασιάτη σύνεδρο να άρει την αναφορά στην «Μακεδονία» και να την αντικαταστήσει με αναφορά στην «ΠΓΔΜ».

Όταν ο συνάδελφος της Λογικής αποπειράθηκε να του επισημάνει πως η χώρα του ευγενικού Ασιάτη έχει ήδη αναγνωρίσει την ΠΓΜΔ ως Μακεδονία, βάσει των διμερών σχέσεων της ασιατικής χώρας με τους βόρειους γείτονές μας και δεν δεσμεύεται από το Σ. Ασφαλείας του ΟΗΕ, η αγέρωχη απάντηση του νομικού συναδέλφου ήταν : «Επρόκειτο για Διεθνές συνέδριο», χρησιμοποιώντας ως επιχείρημα ότι ένα διεθνές συνέδριο λόγω πολυεθνικής προέλευσης των συνέδρων αυτόματα συγκαταλέγεται στην κατηγορία των Διεθνών Οργανισμών!

Ο συνάδελφος της Λογικής έμεινε άφωνος μπροστά στο επιχείρημα ενός νομικού επιστήμονα και συνειρμικά ένας ταπεινός αφορισμός βγαλμένος από τα σπλάχνα της Άνοιξης της Πράγας, του διέκοψε την άφωνη μοναξιά : «Και η στενοκεφαλιά του ακόμη στηριζότανε σ’ ένδοξη παράδοση» κι επίσης ένας ακόμη «Κάθε τροχοπέδη πιστεύει  πως είναι σωτήρια».

Παρ’ όλα αυτά έκανε μια τελευταία απόπειρα να επικοινωνήσει με τον αγέρωχο  συνάδελφο, και του έφερε σαν παράδειγμα την εκδοτική ομάδα του επιστημονικού περιοδικού Global Journal of Business Research, όπου αναγράφεται «Dr. Agni Aliu RM Associate professor South East European University, Tetovo, Macedonia» ή διεθνή συνέδρια που διεξάγονται στην Ελλάδα και τελούν υπό την αιγίδα ελληνικών Αρχών , όπως για παράδειγμα ένα διεθνές συνέδριο που πραγματοποιήθηκε πέρσι, όπου αναγράφεται στα  πρακτικά δίπλα στα ονόματα  συνέδρων «UKLO - University of Bitola, Macedonia» και «UKLO - University of Bitola / Faculty of Tourism & Hospitality in Ohrid, Macedonia».

Δεν θέλησε να τον εκνευρίσει, καθότι οξύθυμος ο αγέρωχος συνάδελφος συχνά εκρήγνυται και αναπολεί την καριέρα που άφησε πίσω του « Θα ήμουν Πτέραρχος τώρα…». «Μάταια έχω προσπαθήσει να του εξηγήσω πως «Σε στάση προσοχής, είναι δύσκολη η ανταλλαγή απόψεων», αλλά και αυτή την παρατήρηση μάλλον δεν την συμμερίζονται οι αντιληπτικές του δεξιότητες», συμπλήρωσε ο συνάδελφος της Λογικής.

Οι της Νομικής Επιστήμης, σκέφτονται πρώτα νομικά, όπως οι της Ιατρικής πρώτα ιατρικά, και πάει λέγοντας, επειδή δε η δικονομική αντίληψη των νομικών οδηγεί σε περιττές περιπέτειες, ιδιαίτερα όταν προσπαθείς να αντιμετωπίσεις την θλιβερή πραγματικότητα με χιούμορ και αυτοσαρκασμό, ας σπεύσω να δηλώσω πως η παραπάνω ιστορία καμία σχέση δεν έχει με την πραγματικότητα, πρόκειται για μια μυθοπλασία.

Αν οι αναγνώστες επιθυμούν να απολαύσουν πανεπιστημιακές – πραγματικές - ιστορίες που έγραψαν δεξιοτέχνες του είδους, ας επιλέξουν ανάμεσα σ’ αυτές : είναι πολλές οι επιλογές και πράγματι καλές.

Ας θεωρηθεί ότι το κείμενο με τίτλο « Η εμπλοκή των 3 Μ : Η εμπλοκή των μηρών , του μυαλού και της Μακεδονίας » δεν ήταν παρά μία βιβλιοπαρουσίαση του λεγόμενου «πανεπιστημιακού μυθιστορήματος» ή έστω μια ευγενική συνεισφορά στην απόπειρα κατανόησης της σκέψης της «πνευματικής πρωτοπορίας» αυτού του περίφημου 70%, στην χώρα του Παραλόγου.

*Καθηγητής Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής, τέως σύμβουλος στο ΑΣΕΠ.

EFSYN