Kίτρινος πυρετός στον Tύπο

Στην εποχή των μνημονίων, σχεδόν όλα τα θέματα που δίνουν τροφή για σχολιασμό, προκύπτουν είτε από την εναντίωση στα μνημόνια, είτε από τις επιπτώσεις τους στη ζωή μας, είτε από τις δυνατότητες εξόδου από την επιτροπεία που έχουν επιβάλει. Αναμενόμενο, θα πείτε. Ωστόσο, υπάρχουν πράγματα που συμβαίνουν γύρω μας, που θα βαραίνουν το δημόσιο βίο πιθανότατα κι όταν θα έχουμε αφήσει πίσω το εξαντλητικό πρόγραμμα προσαρμογής. Ακριβώς γι’ αυτό το λόγο θα έπρεπε πιο συστηματικά να στρέφουμε την προσοχή μας σ’ αυτά.

του Χαράλαμπου Γεωργούλα

Η κίτρινη είδηση

Πριν από δύο εβδομάδες, ένα αχαρακτήριστο πρωτοσέλιδο στην εφημερίδα «Τα Νέα», για μια δήθεν φωτογραφική τροπολογία που ευνοούσε τάχα βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ, μας έκανε να εκπλαγούμε και να αγανακτήσουμε με το ψευδέστατο ρεπορτάζ, που υποτίθεται ότι το στήριζε. Η συγκεκριμένη εφημερίδα, ήδη από το προηγούμενο ιδιοκτησιακό καθεστώς της, μας είχε συνηθίσει στη σκληρή και συχνά άδικη, κραυγαλέα και αστήριχτη πολεμική της προς την κυβέρνηση. Θα μπορούσαμε να θεωρήσουμε και το συγκεκριμένο πρωτοσέλιδο προϊόν αυτής της σκληρής αντιπολιτευτικής τακτικής. Δυστυχώς, όμως, δεν ήταν. Επρόκειτο για ένα βήμα πιο κάτω στου κακού τη σκάλα. Ήταν μια συνειδητά επιλεγμένη κατασκευή, στηριγμένη σε μια ψευδή, κατασκευασμένη «είδηση».

Την κατασκευή αυτή τη χαρακτήριζε η πλήρης αδιαφορία για τις επιπτώσεις που μπορεί να είχε το καταφανές ψεύδος στην ηθική υπόσταση ενός πολιτικού προσώπου. Πράγμα συνηθισμένο μέχρι χτες στον κίτρινο Tύπο. Υπό τη νέα ιδιοκτησία και διεύθυνση μια εφημερίδα που συνήθιζε δεκαετίες τώρα να την αγοράζει δημοκρατικός κόσμος, δεν δείχνει πια οποιαδήποτε φροντίδα να αποφύγει τις ομοιότητες με τα έντυπα που λαθροβιώνουν χάρη στο ψέμα. Το αντίθετο μάλιστα. Τη χαρακτήριζε, όμως, και η πλήρης αδιαφορία για την έκθεση του υπεύθυνου συντάκτη στον κίνδυνο της ηθικής ή και της ποινικής καταδίκης. Όλα για την ιδιοτελή σκοπιμότητα!

Ποιοτικό άλμα προς τα κάτω

Με την πρόσφατη επίθεση της ίδιας εφημερίδας κατά του υπουργού Δικαιοσύνης, με την κατηγορία ότι «διαγράφει ποινές από έμπορο ναρκωτικών», πραγματοποιείται από τη διεύθυνσή της και την ιδιοκτησία της ένα ποιοτικό άλμα. Δεν πρόκειται μόνο για μια κακεντρεχή επίθεση εναντίον πολιτικού προσώπου, ούτε μόνο για ένα συνειδητά ψευδές δημοσίευμα, καθώς ο «έμπορος ναρκωτικών» δεν φιλοδωρήθηκε με απαλλαγή από την ποινή της φυλάκισης, όπως ο τίτλος αφήνει να εννοηθεί, την εξέτισε όπως ο νόμος ορίζει. Πρόκειται για κάτι πολύ περισσότερο, για ανθρωποφαγία. Για τον απλούστατο λόγο ότι όλοι κατά τεκμήριο γνώριζαν ότι πρόκειται για έναν «έμπορο ναρκωτικών», που πιάστηκε στα 22 του και κατά τη διάρκεια της έκτισης της ποινής του πήρε ένα πτυχίο ΤΕΙ, ένα πτυχίο ΑΕΙ, με άριστη επίδοση, και τώρα που πρόκειται να συνεχίσει για διδακτορικό στο Κέμπριτζ, χρειάζεται την απονομή χάρης, για να μπορέσει να πάρει βίζα για τη χώρα που τον περιμένει. Πρόκειται, δηλαδή, για έναν άνθρωπο που αποδεικνύει ότι, παρά τα φοβερά προβλήματά του, ο σωφρονισμός μπορεί να αποδώσει. Πρόκειται, με άλλα λόγια, για μία από τις εξαιρέσεις που αμφισβητούν τον κανόνα και αξίζουν την επιβράβευση.

Αξίζει να σημειωθεί ότι ο ιδιοκτήτης του εντύπου διώκεται ήδη για σοβαρή εμπλοκή σε υπόθεση λαθρεμπορίας δύο τόνων ηρωίνης, και θα έπρεπε γι’ αυτό και μόνο το λόγο να δείχνει μεγαλύτερη ευαισθησία.

Ανύπαρκτες ουσιαστικά αντιδράσεις

Για όλα αυτά που περιγράψαμε πιο πάνω, όχι για την τελευταία υπόθεση μόνο, έχετε ακούσει να γίνεται κάποια συζήτηση στα μίντια; Έχετε ακούσει κάποια κριτική για το δημοσιογραφικό μέρος του προβλήματος, όχι μόνο για το δίκαιο ή το άδικο της κριτικής προς τους πολιτικούς; Έχετε πληροφορηθεί αν συνεδρίασε το διοικητικό συμβούλιο της ΕΣΗΕΑ ή αν ασχολήθηκε σχετικά η Επιτροπή Δεοντολογίας; Όχι για να δικάσει και καταδικάσει συντάκτες, αλλά για να δει πώς μπορεί να τους προφυλάξει —και να μας προφυλάξει— από τις παράνομες απαιτήσεις εργοδοτών και διευθυντών που τείνουν να διαμορφώσουν μια γενιά συντακτών, η οποία συνειδητοποιεί στο πετσί της ότι, για να επιβιώσεις σε ένα επάγγελμα με 50% ανεργία, οφείλεις να δεχτείς κάθε είδους πίεση και εντολή, έστω κι αν έτσι παραβιάζεις κάθε είδους δεοντολογία. Σε σύγκριση με τη σοβαρότητα του ζητήματος, οι αντιδράσεις που σημειώθηκαν ήταν ουσιαστικά ανύπαρκτες.

Θα συνεχίσουμε έτσι, λοιπόν, θα φτάσουμε ως τον πάτο, χωρίς να ακουστεί σήμα κινδύνου; Θα κάνουμε πως δεν βλέπουμε ή θα φροντίσουμε να απαντήσουμε με το ίδιο νόμισμα —κι όποιος αντέξει στην εξάπλωση του κίτρινου πυρετού; Θα δεχτούμε σαν πιθανό και αναμενόμενο το ενδεχόμενο να περάσουμε στην εποχή μετά τα μνημόνια με τα μίντια και σημαντικό μέρος των υπευθύνων τους με διδακτορικά στον κιτρινισμό; Θα δείξουν σημάδια ανησυχίας οι άνθρωποι του τύπου, οι άνθρωποι της επιστήμης, του πνεύματος, της τέχνης; Θα υπάρξει, ίσως, σχετικό ενδιαφέρον να συζητηθεί η δυνατότητα να αναθεωρηθούν προς το δημοκρατικότερο και το ανθρωπινότερο οι σχετικές διατάξεις στην πορεία προς την αναθεώρηση του συντάγματος;

Για την ελευθερία των εργαζομένων στον τύπο

Θα μπορούσαμε να καταγράψουμε και πολλά άλλα ερωτήματα, όχι για να περιορίσουμε την ελευθερία του τύπου, αλλά για να προστατέψουμε την ελευθερία της συνείδησης των εργαζομένων στον τύπο. Για να κατοχυρώσουμε το τυπικά σε ισχύ δικαίωμα να βάζουν την υπογραφή τους στη δική τους γραφή και όχι του εργοδότη τους. Γιατί αυτό είναι που αμφισβητείται, είτε η αμφισβήτηση γίνεται ευθέως και ρητά, είτε, πολύ χειρότερα, υπόρρητα και με έλεγχο του υποσυνείδητου.

Αν δεν αντιδράσουμε έγκαιρα και σύσσωμοι, τα χειρότερα είναι ζήτημα χρόνου. Έρχονται τρέχοντας και με θόρυβο. Μόνο όσοι φορούν ωτασπίδες δεν τον ακούν. Ρίξτε μόνο μια ματιά στο ιδιοκτησιακό τοπίο των μίντια, στα πρωτοσέλιδα των περισσότερων εφημερίδων, στα περισσότερα δελτία ειδήσεων, στα περισσότερα πάνελ πολιτικών και άλλων συζητήσεων. Αν δεν πεισθείτε για τη σοβαρότητα του προβλήματος, πάει να πει πως έχουμε κιόλας ηττηθεί.

ΕΠΟΧΗ