Η πολιτική της στρουθοκαμήλου της νέας κυβέρνησης για μικροκομματικούς λόγους δεν προστατεύει, δεν υποστηρίζει τις ελληνικές επιχειρήσεις, αλλά τις αφήνει στην τύχη τους.
του Γιάννη Μπράχου*
Η Συμφωνία των Πρεσπών, ως συμφωνία μεταξύ δύο κρατών, δεν μπορούσε νομικά να επιλύσει ιδιωτικού χαρακτήρα εμπορική διαφορά των επιχειρήσεων. Με τη Συμφωνία των Πρεσπών όμως, διαμορφώθηκε για πρώτη φορά πλαίσιο επίλυσης του προβλήματος μέσω του διαλόγου των επιχειρηματικών κοινοτήτων, των επιχειρήσεων των δύο χωρών, που θα υποστηρίζεται από διεθνή ομάδα ειδικών
Tο ζήτημα των εμπορικών σημάτων των ελληνικών και βορειομακεδονικών επιχειρήσεων προϋπήρχε ως διαφορά μεταξύ των επιχειρήσεων των δύο χωρών όταν η χώρα χρησιμοποιούσε το τότε συνταγματικό όνομά της. Άλλωστε οι επιχειρήσεις της Βόρειας Ελλάδας από πολλά χρόνια συνεργάζονταν με τη Βόρεια Μακεδονία, ανεξαρτήτως συνταγματικού ονόματος.
Το θέμα χρησιμοποιήθηκε όλη την προηγούμενη περίοδο από την τότε αντιπολίτευση και νυν κυβέρνηση με επικοινωνιακά κριτήρια, προκειμένου να προσθέσει ένα λιθαράκι στην κατάκτηση της εξουσίας, με την επίκληση στο συναίσθημα των Μακεδόνων της Βόρειας Ελλάδας ή/και την άντληση ακροδεξιών ψηφοφόρων.
Με έμφαση στην ιδεοληπτική παραπληροφόρηση για τους κινδύνους από τη Συμφωνία των Πρεσπών στο θέμα των εμπορικών σημάτων και ονομασιών, πυροβολούσε τα πόδια της και είναι φυσικό επικοινωνιακό αποτέλεσμα η σημερινή στάση απραξίας. Για να δικαιολογηθεί η απραξία της και να ικανοποιήσει το εκλογικό της κοινό, υιοθέτησε ως επικοινωνιακή λύση του προβλήματος την πρόταση του ΣΕΒΕ για την απονομή σήματος διαφοροποίησης των ελληνικών μακεδονικών προϊόντων από αυτά της Βόρειας Μακεδονίας.
Το κυβερνητικό αλαλούμ
Εκεί όμως άρχισαν τα προβλήματα λόγω ανεπαρκούς προετοιμασίας και επιφανειακής προσέγγισης της κυβέρνησης. Η επικοινωνιακή ομάδα του Μεγάρου Μαξίμου θεώρησε σκόπιμο να διαφοροποιήσει την αρχική πρόταση του ΣΕΒΕ, φέροντας τον πρωθυπουργό να προκρίνει για την εμπορική σήμανση τη χρήση του όρου Makedonia σε αντιδιαστολή με το Macedonia, μετά από «αναζήτηση στο Google». Στη συνέχεια, αφού αποδείχθηκε λάθος η επιλογή, υπήρξε κυβερνητική αναδίπλωση και αποφασίστηκε η δημιουργία επιτροπής ειδικών για το θέμα. Το κυβερνητικό αλαλούμ οφείλεται στην άρνηση της πραγματικότητάς και την παραποίηση της Συμφωνίας των Πρεσπών στο ζήτημα.
Η Συμφωνία των Πρεσπών, ως συμφωνία μεταξύ δύο κρατών, δεν μπορούσε νομικά να επιλύσει ιδιωτικού χαρακτήρα εμπορική διαφορά των επιχειρήσεων. Με τη Συμφωνία των Πρεσπών όμως, διαμορφώθηκε για πρώτη φορά πλαίσιο επίλυσης του προβλήματος μέσω του διαλόγου των επιχειρηματικών κοινοτήτων, των επιχειρήσεων των δύο χωρών, που θα υποστηρίζεται από διεθνή ομάδα ειδικών.
Η Συμφωνία των Πρεσπών υποχρέωσε τις επιχειρηματικές κοινότητες να καθίσουν στο ίδιο τραπέζι ώστε να διευθετήσουν το θέμα των εμπορικών σημάτων και την ονομασία εμπορικών προϊόντων. Η όποια συμφωνία μεταξύ επιχειρήσεων πρέπει να είναι συμβατή με το ευρωπαϊκό κεκτημένο και τις διεθνείς πρακτικές.
Στον δημόσιο διάλογο υπάρχει σύγχυση μεταξύ εμπορικών σημάτων και ονομασίας προϊόντων με τα προϊόντα που φέρουν γεωγραφικές ενδείξεις ή ονομασία προέλευσης προϊόντων. Όσον αφορά τα Προϊόντα Γεωγραφικής Ένδειξης και τα Προϊόντα Ονομασίας Προέλευσης, η Βόρεια Μακεδονία είναι υποχρεωμένη να δεχτεί τα ισχύοντα στην Ε.Ε., ως υποψήφια προς ένταξη χώρα. Όμως στα εμπορικά σήματα και στις εμπορικές ονομασίες η Βόρεια Μακεδονία δεν έχει καμία υποχρέωση από το ευρωπαϊκό δίκαιο.
Στην πραγματικότητα, είναι ελάχιστα τα παρεμφερή εμπορικά σήματα και ονομασίες που είναι αντικείμενο της συζήτησης. Το κύριο εξαγώγιμο προϊόν της Βόρειας Μακεδονίας είναι το κρασί, κυρίως προς την Ε.Ε. Η γεωγραφική ένδειξη «μακεδονικός οίνος» είναι κατοχυρωμένη από την Ελλάδα στην ευρωπαϊκή βάση δεδομένων και απαγορεύεται η χρήση της ονομασίας από άλλη περιοχή εντός της Ε.Ε. Στην ευρωπαϊκή βάση δεδομένων, στα λατινικά ο όρος έχει κατοχυρωθεί ως «makedonikos oinos», υποθέτω από εκεί και η έμπνευση των συνεργατών του πρωθυπουργού για τον όρο «Makedonia».
Η ατυχέστατη επιλογή του όρου «Makedonia» είναι αποτέλεσμα της ιδεοληπτικής επικοινωνιακής διαχείρισης του θέματος της Συμφωνίας των Πρεσπών και όχι απλώς λάθος του πρωθυπουργού. Ο όρος είναι λάθος γιατί υπονομεύει στην πραγματικότητα τον στόχο που καλείται να υπηρετήσει. Υπενθυμίζεται ότι στη σλαβική μακεδονική γραφή η Μακεδονία αναγράφεται ως Makedonija, ενώ στην αγγλική ως Macedonia.
Όπως είναι γνωστό, η Μακεδονία ως γεωγραφική ενότητα περιλαμβάνει περιοχές πέραν της Μακεδονίας στην Ελλάδα και αυτές της Βόρειας Μακεδονίας αλλά και της Βουλγαρίας. Όμως στο πλαίσιο της Ε.Ε. η Ελλάδα μπορεί να χρησιμοποιεί το Macedonia ως προσδιορισμό για γεωγραφική ένδειξη προϊόντος ή ονομασία προέλευσης, καθώς είναι γεωγραφική περιοχή της χώρας Ελλάδα, ενώ στη Βόρεια Μακεδονία είναι μέρος του ονόματος της χώρας. Η Βουλγαρία, αντίστοιχα, μπορεί να χρησιμοποιεί τον όρο Μακεδονία του Πιρίν ως περιοχή της Βουλγαρίας. Αυτό όμως δεν ισχύει για τα εμπορικά σήματα και τις εμπορικές ονομασίες. Όταν λοιπόν θα απονέμεται στις ελληνικές επιχειρήσεις το σήμα «Makedonia», αυτόματα εκχωρείται και αναγνωρίζεται η χρήση τού «Macedonia» σε επιχειρήσεις από περιοχές άλλων χωρών στην περιοχή.
Οι πρόνοιες της Συμφωνίας των Πρεσπών
Για την αντιμετώπιση αυτού του τραγέλαφου η μόνη λύση είναι η αξιοποίηση των προνοιών της Συμφωνίας των Πρεσπών με την ταχεία έναρξη του επιχειρηματικού διαλόγου των δύο πλευρών, όπως και η συνακόλουθη λειτουργία της επιτροπής ειδικών. Επειδή υπάρχει σύγχυση, διευκρινίζεται ότι η ομάδα ειδικών για τα εμπορικά σήματα και ονομασίες δεν πρόκειται να βρει τη λύση στα προβλήματα εμπορικών διαφορών, αλλά υποστηρίζει τον επιχειρηματικό διάλογο.
Η κυβέρνηση Τσίπρα προχώρησε σε όλες τις αναγκαίες εργασίες προετοιμασίας του διαλόγου και συγκροτήθηκε η διεθνής ομάδα ειδικών, ενώ πραγματοποιήθηκε ο πρώτος γύρος συζητήσεων της ομάδας ειδικών.
Επίσης, η προηγούμενη κυβέρνηση, απαντώντας στο αίτημα των επιχειρηματικών φορέων για την ενίσχυση των επιχειρήσεων που ήθελαν να κατοχυρώσουν την εμπορική ονομασία τους, προέβλεψε γραμμή χρηματοδότησης έως 8.000 ευρώ από το ΕΣΠΑ. Συμπληρωματικά, η κυβέρνηση τον Μάρτιο του 2019 προσήλθε σε συζήτηση με πρωτοβουλία των επιχειρηματικών φορέων της Βόρειας Ελλάδας για τη δημιουργία εταιρείας μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, η οποία θα απένεμε τον χαρακτηρισμό του ονόματος Macedonia σε ελληνικά προϊόντα προς εξαγωγή, κατ' αντιστοιχία προς ανάλογες πρωτοβουλίες ευρωπαϊκών χωρών. Σε αυτό το πλαίσιο μάλιστα εξεταζόταν για τον σκοπό αυτό η αξιοποίηση του Enterprise Greece, εταιρείας του Δημοσίου που έχει ως στόχο την προώθηση της ελληνικής παραγωγής σε διεθνείς αγορές.
Η τότε αντιπολίτευση υπονόμευσε τον διάλογο των επιχειρηματικών κοινοτήτων των δύο χωρών μέσω των φίλα προσκείμενων στελεχών της στην επιχειρηματική κοινότητα, προκειμένου να διατηρηθεί η εκκρεμότητα και να καρπωθεί προεκλογικά οφέλη.
Αυτό είχε ως αποτέλεσμα το θέμα της ονομασίας των μακεδονικών προϊόντων να αφεθεί στην τύχη του. Το brand name Macedonia of Greece, αντί να προωθηθεί και να υποστηριχθεί από το κράτος, ως συνοδευτική δράση προώθησης ποιοτικών ελληνικών προϊόντων στο εξωτερικό, μετατράπηκε από τη σημερινή κυβέρνηση σε λύση του προβλήματος των εμπορικών σημάτων και ονομασιών.
Σύμφωνα με τη Συμφωνία των Πρεσπών, εφόσον συνεχιστεί η σημερινή κυβερνητική απραξία, οι επιχειρήσεις των δύο χωρών συνεχίζουν να χρησιμοποιούν το επίθετο «μακεδονικό» και «Μακεδονία» στα εμπορικά σήματα και ονομασίες, όπως το χρησιμοποιούσαν πριν από τη Συμφωνία των Πρεσπών, για περίοδο τριών ετών από την έναρξη του επιχειρηματικού διαλόγου. Όσο δεν αρχίζει ο επιχειρηματικός διάλογος τόσο η προθεσμία των τριών ετών στην πράξη παραπέμπεται στις «ελληνικές καλένδες».
Δεν κάνει απολύτως τίποτα
Τι θα έπρεπε να κάνει η νέα κυβέρνηση και δεν έχει κάνει. Έπρεπε να ενθαρρύνει τον διάλογο των επιχειρηματικών κοινοτήτων των δύο χωρών. Η προηγούμενη κυβέρνηση είχε επιλέξει την Κεντρική Ένωση Επιμελητηρίων, τον ΣΕΒΕ και τον ΣΒΒΕ να συνδιαλέγεται για τον σκοπό αυτό. Η προηγούμενη κυβέρνηση με εποικοδομητικό τρόπο ήρθε σε επαφή με την κυβέρνηση της Βόρειας Μακεδονίας και προσδιόρισαν το πλαίσιο ενθάρρυνσης της συζήτησης των δύο επιχειρηματικών κοινοτήτων.
Αν η νέα κυβέρνηση έχει άλλη άποψη, θα μπορούσε να επιλέξει άλλες επιχειρηματικές ενώσεις. Τι κάνει; Απολύτως τίποτα.
Αν η διεθνής ομάδα ειδικών δεν είναι ικανοποιητική, θα έπρεπε να ετοιμάσει τη δική της πρόταση για τη διεθνή ομάδα ειδικών. Τι κάνει; Τίποτα.
Η πολιτική της στρουθοκαμήλου της νέας κυβέρνησης για μικροκομματικούς λόγους δεν προστατεύει, δεν υποστηρίζει τις ελληνικές επιχειρήσεις, αλλά τις αφήνει στην τύχη τους. Η αποτυχία προάσπισης των συμφερόντων των ελληνικών επιχειρήσεων είναι ευθύνη της νέας κυβέρνησης και όχι της Συμφωνίας των Πρεσπών.
* Ο Γιάννης Μπράχος είναι πρώην γενικός γραμματέας Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων υπουργείου Εξωτερικών
ΑΥΓΗ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου