Κράτος είναι το Μαξίμου

Το πρώτο νομοσχέδιο της κυβέρνησης -εμφανώς εξ ολοκλήρου δουλεμένο εξωθεσμικά, χωρίς την αξιοποίηση υπηρεσιακών παραγόντων- συσσωρεύει υπερεξουσίες στο πρόσωπο του πρωθυπουργού αλλά και σε ολόκληρο το Μαξίμου, που θα λειτουργεί περισσότερο σαν εταιρεία με κάθετη ιεραρχία παρά σαν συνηθισμένο κυβερνητικό σχήμα.

του Στέργιου Ζιαμπάκα

Σφιχτό έλεγχο της δημόσιας διοίκησης από το πρωθυπουργικό γραφείο, με χαρακτηριστικά… εταιρικού management, διαμορφώνει το πρώτο νομοσχέδιο της κυβέρνησης για το «Επιτελικό Κράτος». Πρόκειται για ένα νομοσχέδιο που είναι σαφές ότι έχει συνταχθεί εξωθεσμικά, χωρίς να έχουν αξιοποιηθεί οι αρμόδιοι υπηρεσιακοί παράγοντες. Το πιθανότερο, να έχει δουλευτεί επί μήνες, προκειμένου να θεσπίσει την ενός ανδρός αρχή του πρωθυπουργού και την κομματικοποίηση της δημόσιας διοίκησης, στο… όνομα της αποκομματικοποίησης.

Επιτελικό κράτος, με το νομοσχέδιο, δεν είναι άλλο από την επιτελική υπηρεσία της Προεδρίας της Κυβέρνησης, όργανο που υπάγεται απευθείας στον πρωθυπουργό και θα συντονίζει και θα ελέγχει τα υπουργεία και το έργο τους. Η δομή θα βρίσκεται στο νέο συγκεντρωτικό και χωρίς αμφιβολία «πανίσχυρο Μαξίμου», στην κορυφή της κυβερνητικής πυραμίδας.

Με το νομοσχέδιο θεσπίζονται στο Μαξίμου οι τρεις γενικές γραμματείες, υπό τον υφυπουργό Συντονισμού του κυβερνητικού έργου. Καθεμία γενική γραμματεία θα συντονίζει και τα υπουργεία, ανάλογα με το αντικείμενό τους. Εν ολίγοις... κράτος είναι το Μαξίμου. Η κυβέρνηση θα λειτουργεί με βάση τον «εσωτερικό κανονισμό» που εισάγει το νομοσχέδιο, που παραπέμπει περισσότερο σε εταιρεία.

Σε επίπεδο δημόσιας διοίκησης, θεσπίζεται μεν ο υπηρεσιακός γενικός γραμματέας, με τις θέσεις να στελεχώνονται αποκλειστικά από πρόσωπα προερχόμενα από το δημοσιοϋπαλληλικό δυναμικό, αλλά σαν «καπέλο» πάνω από τα συγκεκριμένα στελέχη διατηρείται ο διοριζόμενος από την κυβέρνηση της Ν.Δ. γενικός γραμματέας. Οσον αφορά τα κριτήρια με τα οποία θα επιλεγούν οι υπηρεσιακοί γραμματείς, κατανέμονται σε τρεις κατηγορίες: α) τυπικά εκπαιδευτικά προσόντα, β) εμπειρία, γ) συνέντευξη.

Από κάθε κατηγορία ο υποψήφιος μπορεί να αντλεί έως 1.000 μόρια, αλλά αυτά που θα συγκεντρώνει από τη συνέντευξη θα έχουν τη βαρύτητα που έχουν μαζί οι άλλες δύο κατηγορίες. Συγκεκριμένα, θα έχουν συντελεστή 50%, ενώ η κατηγορία για τα τυπικά προσόντα έχει συντελεστή 20% και η εμπειρία 30%. Με λίγα λόγια, επικρατούν τα υποκειμενικά κριτήρια.

Η Επιτροπή που θα επιλέγει τους υποψήφιους υπηρεσιακούς γραμματείς θα στελεχώνεται από τρία μέλη του ΑΣΕΠ, έναν πρώην δικαστικό λειτουργό του Ελεγκτικού Συνεδρίου και τον πρόεδρο του Εθνικού Κέντρου Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης.

Οσον αφορά τα κωλύματα υποψηφιότητας για την επιλογή υπηρεσιακών γραμματέων -δηλαδή να μην έχουν κατά τα προηγούμενα 5 έτη αποσπαστεί σε πολιτικό κόμμα ή να μην έχουν θητεύσει σε θέσεις μετακλητών γενικών γραμματέων- δεν θα εφαρμοστούν στην πρώτη διαδικασία επιλογής υπηρεσιακών γραμματέων, σύμφωνα με τις μεταβατικές διατάξεις.

Επομένως, το συγκεκριμένο σκέλος της αποκομματικοποίησης μετατίθεται για αργότερα... Αγνωστο πόσο σύντομα θα επιλεγούν και θα τοποθετηθούν οι υπηρεσιακοί γραμματείς, με τις σχετικές διαδικασίες να αναμένονται χρονοβόρες, καθώς πρόκειται για θέσεις υψηλής ευθύνης. Μέχρι τότε, οι αρμοδιότητες παραμένουν στους επιλεγμένους με κομματικά κριτήρια γενικούς γραμματείς.

Ανεξάρτητες Αρχές τέλος

Παράλληλα, με το νομοσχέδιο για το «Επιτελικό Κράτος» μπαίνουν τίτλοι τέλους στις ανεξάρτητες ελεγκτικές Αρχές (Γενικός Επιθεωρητής Δημόσιας Διοίκησης, Σώμα Επιθεωρητών - Ελεγκτών Δημόσιας Διοίκησης, Επιθεωρητές Υγείας, Επιθεωρητές Δημοσίων Εργων). Ενσωματώνονται στη νέα Εθνική Αρχή Διαφάνειας μαζί με κάθε ελεγκτικό σώμα.

Στην ουσία μετακινούνται οι επιθεωρητές, καταργούνται όμως οι επικεφαλής των ελεγκτικών Αρχών. Ξεκάθαρη η πολιτική σκοπιμότητας της κυβέρνησης, που βάζει στο «στόχαστρό» της τη γενική επιθεωρήτρια Δημόσιας Διοίκησης, Μαρία Παπασπύρου, δημιουργώντας μια νέα Αρχή για την καταπολέμηση της διαφθοράς, αν και θα μπορούσε να ενισχύσει τον ρόλο του επιτυχημένου θεσμού.

Για επικεφαλής της νέας Εθνικής Αρχής Διαφάνειας ακούγεται το όνομα του Αγγελου Μπίνη, που εργάζεται ως portfolio manager σε θέματα διαφάνειας και καταπολέμησης της διαφθοράς στον ΟΟΣΑ και θεωρείται ότι έχει μια άκρως τεχνοκρατική αντίληψη σε θέματα διαφάνειας.

Σκληρή κριτική ασκεί η αντιπολίτευση. «Ο διορισμός ημετέρων και ο σφιχτός έλεγχος του κράτους από το πρωθυπουργικό γραφείο όχι μόνο δεν οδηγούν στην αποκομματικοποίηση, αλλά αντιθέτως δημιουργούν τις προϋποθέσεις για επαναθεμελίωση του αλήστου μνήμης κομματικού κράτους», σχολίασε ο εκπρόσωπος Τύπου του ΣΥΡΙΖΑ, Αλέξης Χαρίτσης, επισημαίνοντας παράλληλα ότι «για πρώτη φορά μετά από τεσσεράμισι χρόνια, κατατίθεται μείζον νομοσχέδιο χωρίς να έχει προηγηθεί καμία διαδικασία διαβούλευσης με τους εμπλεκόμενους φορείς και την κοινωνία. Επιπλέον, καμία απολύτως νομική επεξεργασία από την Κεντρική Νομοπαρασκευαστική Επιτροπή, όπως είχε γίνει με όλα τα μείζονος θεσμικής σημασίας νομοθετήματα της προηγούμενης βουλευτικής περιόδου».

«Πίσω από τα παραπλανητικά συνθήματα της “αποτελεσματικότητας” και της “αποκομματικοποίησης”, η κυβέρνηση της Ν.Δ. επιδιώκει να διαμορφώσει μια κρατική διοίκηση πιο συγκεντρωτική, πιο αφοσιωμένη στην εφαρμογή των αντιλαϊκών μέτρων, πιο ανθεκτική κι εχθρική απέναντι στις λαϊκές ανάγκες και διεκδικήσεις, πιο φιλική απέναντι στις κάθε είδους απαιτήσεις του μεγάλου κεφαλαίου», τονίζει σε σχόλιό του το ΚΚΕ.

efsyn