Είναι ο σοσιαλισμός επίκαιρο αίτημα;

του Τάσου Παππά

Συνήθως οι «Πολιτικές Διακηρύξεις» των αριστερών κομμάτων, όταν βρίσκονται λίγο πριν από την εκλογική επικράτησή τους ή έπειτα από διαχειρίσιμες ήττες, είναι κείμενα με μπόλικη φλυαρία, στολισμένα με βαρύγδουπους χαρακτηρισμούς, πλούσια σε εξωραϊσμούς, αρκετά ευρύχωρα για να δελεάσουν κόσμο και κοσμάκη και πρέπει να ψάξεις με επιμέλεια για να εντοπίσεις τι θέλει να πει και κυρίως τι επιδιώκει ο... ποιητής, δηλαδή η ομάδα που ανέλαβε για λογαριασμό της ηγεσίας να τα συντάξει.

Η πολιτική διακήρυξη του ΣΥΡΙΖΑ δεν θα μπορούσε να αποτελέσει εξαίρεση στον κανόνα. Ως προς αυτό καμία έκπληξη. Αξίζει όμως να σημειωθεί ότι ο ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος, σύμφωνα με τον Αλ. Τσίπρα, πρέπει να ανοίξει, να μεγαλώσει και να αλλάξει, μιλά ανοιχτά για σοσιαλισμό. Τα τρολ της Δεξιάς και οι οπαδοί της θεωρίας ότι δεν υπάρχει εναλλακτική λύση είναι βέβαιο πως θα πιάσουν δουλειά. Αναμένεται να πρωταγωνιστήσουν οι προερχόμενοι από την Αριστερά που στα νιάτα τους δεν σήκωναν μύγα στο σπαθί τους, αλλά τώρα έχουν γίνει οι καλύτεροι απολογητές του νεοφιλελευθερισμού.

Στην Πολιτική Διακήρυξη αναφέρεται με εμφατικό τρόπο ότι το δίλημμα στις μέρες μας είναι «Σοσιαλισμός ή Βαρβαρότητα». Η φράση χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά από τον Φρίντριχ Ενγκελς, έγινε γνωστή από τη Ρόζα Λούξεμπουργκ και ήταν ο τίτλος της ομάδας η οποία δραστηριοποιήθηκε στη Γαλλία την περίοδο 1948-1965 με κεντρική φιγούρα τον Κορνήλιο Καστοριάδη.

Δεν μπαίνει επί της ουσίας -δεν θα μπορούσε άλλωστε να γίνει αυτό στο πλαίσιο μιας διακήρυξης- ωστόσο γίνεται σαφής διάκριση και από τις ειδυλλιακές κατασκευές που υπάρχουν στα εγχειρίδια των ουτοπιστών και από τις πρακτικές που οδήγησαν σε δεσποτικές παρεκκλίσεις τις επεξεργασίες των θεωρητικών του κομμουνιστικού ιδεώδους: «Το αίτημα του σοσιαλισμού δεν περιγράφει ούτε μια ουτοπία, ούτε ένα καθεστώς. Αποτελεί μια απελευθερωτική διαδικασία.

Με τομές και ρήξεις, χωρίς νομοτελειακά προκαθορισμένη πορεία ή αποτέλεσμα. Μια διαδικασία που προφανώς θα περιλαμβάνει και πισωγυρίσματα, αλλά ποτέ δεν θα παίρνει τα μάτια από τον στόχο. Μια κοινωνία που η παραγωγή θα οργανώνεται δημοκρατικά με κριτήριο την ικανοποίηση των κοινωνικών αναγκών, την εκπλήρωση των επιθυμιών και όχι το κέρδος».

Το γενικόλογο αυτό σχήμα πρέπει να «γεμίσει» με συγκεκριμένες στοχεύσεις στο πεδίο της οικονομίας, της πολιτικής και των θεσμών. Με λίγα λόγια πρέπει να δοθούν απαντήσεις στα μείζονος σημασίας ερωτήματα: Ποιο παραγωγικό μοντέλο έχει ανάγκη η χώρα; Πώς συμφιλιώνονται η ελευθερία με την ασφάλεια, χωρίς εκπτώσεις και για τα δύο αγαθά;

Ποια Ευρώπη θέλει η Αριστερά; Με ποιο τρόπο θα ενταχθούν οι πολίτες στις διαδικασίες λήψης των αποφάσεων που τους αφορούν; Πώς θα θεραπευτούν οι βλάβες που έχουν προκληθεί στο σώμα της δημοκρατίας εξαιτίας της υποχώρησης της πολιτικής και της κυριαρχίας των οικονομικών ελίτ; Ποιοι μηχανισμοί πρέπει να δημιουργηθούν ώστε να αντιμετωπιστεί η ανεξέλεγκτη δράση του παρασιτικού καπιταλισμού; Ποιο είναι το περιεχόμενο του νέου διεθνισμού;

Δεν πρόκειται για εύκολη υπόθεση (κάθε άλλο), αν κρίνουμε από την εκκωφαντική αμηχανία και την προγραμματική αφλογιστία που επικρατεί σε όλες τις εκδοχές της Αριστεράς παντού στον κόσμο. Επίσης ένα κόμμα εξουσίας, όπως είναι πια ο ΣΥΡΙΖΑ, δεν έχει την πολυτέλεια να ασχολείται μόνο με τα μεγάλα και τα σπουδαία, παραμελώντας την καθημερινότητα των πολιτών και αδιαφορώντας για τις συνέπειες που προκαλούν στους εργαζόμενους και στα μεσαία στρώματα οι σκληρές πολιτικές της Δεξιάς, τις οποίες αναλαμβάνουν να εκλαϊκεύσουν και να παρουσιάσουν ως αναγκαίες τα ελεγχόμενα μέσα δήθεν ενημέρωσης και οι ειδικοί στις λαθροχειρίες κεντροαντιαριστεροί συνοδοιπόροι της.

Η σωστή δοσολογία είναι το ζητούμενο. Πολλές προσπάθειες στο παρελθόν απέτυχαν επειδή δεν βρήκαν το μέτρο. Αλλες διολίσθησαν στον σεχταρισμό και περιθωριοποιήθηκαν, άλλες στο όνομα του ρεαλισμού προσαρμόστηκαν, συμβιβάστηκαν και κατέληξαν δεκανίκια του συστήματος. Με αυτούς τους κινδύνους θα κληθεί να αναμετρηθεί και ο ΣΥΡΙΖΑ.

Ανάγωγα

Προς πολιτικούς, δημοσιογράφους και εκδότες: Προσέξτε πού τρώτε, τι τρώτε και κυρίως με ποιους τρώτε. Σέρνονται σκευωρίες.

efsyn