Καταργούνται τα «σαρανταπεντάρια» - Θεσπίζονται οικονομικές και ποινικές ρήτρες για εργολάβους

της Χαράς Τζαναβάρα

Δικλίδες για τη διασφάλιση των έργων αλλά του δημοσίου συμφέροντος απέναντι στις υπερβολικές εκπτώσεις περιλαμβάνει το υπό διαβούλευση νομοσχέδιο των συναρμόδιων υπουργείων Οικονομίας και Υποδομών-Μεταφορών. 

Προβλέπονται ειδικές ρυθμίσεις για ασυνήθιστα χαμηλές προσφορές και καλείται ο εργολάβος να προσκομίσει μέσα σε 10 ημέρες όλα τα στοιχεία που τεκμηριώνουν την ορθότητα των υπολογισμών του. Σε αντίθετη περίπτωση, είναι λόγος για τον αποκλεισμό του από τον διαγωνισμό. 

Το μέτρο, που εναρμονίζεται με την τελευταία κοινοτική Οδηγία, είναι αναγκαίο μετά το τέλμα που χαρακτηρίζει τα έργα της τελευταίας δεκαετίας οπόταν επανήλθε το μειοδοτικό σύστημα ανάθεσης.

Θεσμοθετήθηκε ως απάντηση στις στρεβλώσεις που έφερε στα τέλη της δεκαετίας του 1990 ο περίφημος «μαθηματικός τύπος», ο οποίος περιόρισε τις υπέρογκες εκπτώσεις αλλά οδήγησε σε καρτέλ εργολάβων που είχαν «ξεκλειδώσει» το σύστημα και είχαν καταφέρει να ελέγξουν τους περισσότερους διαγωνισμούς.

Η μειοδοσία, όμως, με εκπτώσεις που έφταναν έως και 60% οδήγησε σε «νεκρά» εργοτάξια, αφού τα έργα δεν μπορούσαν να βγουν και οι εργολάβοι ζητούσαν αναθεωρήσεις τιμών που συχνά ξεπερνούσαν κατά πολύ τον αρχικό προϋπολογισμό. Ηταν μάλιστα το... καλό ενδεχόμενο, αφού στις περισσότερες περιπτώσεις οι εργολάβοι εγκατέλειπαν τα έργα και ξεκινούσε η διαδικασία αποβολής η οποία διαρκεί τουλάχιστον δύο χρόνια.

Στην πλειονότητα των διαγωνισμών που έγιναν μετά το 2005, τα έργα άλλαζαν δύο και τρεις φορές χέρια, ενώ όταν οι υπερβάσεις ήταν πάνω από το 50% του αρχικού προϋπολογισμού το υπουργείο κατέφευγε σε νέα εργολαβία-σκούπα με χρηματοδότηση αποκλειστικά από εθνικούς πόρους. 

Το δεύτερο σημαντικό στοιχείο των προωθούμενων ρυθμίσεων είναι ο επανακαθορισμός των ορίων του προϋπολογισμού του έργου για τη συμμετοχή ενός εργολάβου στον διαγωνισμό.

Για τη μεσαία κατηγορία, τις τεχνικές εταιρείες Ε' τάξης, παρέχεται η δυνατότητα να «χτυπήσουν» μεγαλύτερα έργα με την προϋπόθεση, όμως, ότι θα συμμετέχουν στον διαγωνισμό σε κοινοπραξία. 

Καταργούνται τα γνωστά «σαρανταπεντάρια» και ορίζεται ότι δυνατότητα απευθείας ανάθεσης υπάρχει μόνο σε συμβάσεις με ανώτερο ύψος 20.000 ευρώ (συν ΦΠΑ), αλλά επιπλέον η αναθέτουσα αρχή είναι υποχρεωμένη να αναρτήσει στο ηλεκτρονικό σύστημα όλους τους συντελεστές και τα οικονομικά στοιχεία. 

Με άλλη διάταξη προβλέπεται ότι στην επιλογή του αναδόχου προσμετράται η οικονομική προσφορά με ποσοστό 80% και η τεχνική στο υπόλοιπο 20%. Θεσπίζονται ρήτρες σε βάρος της αναθέτουσας αρχής σε περίπτωση που με δική της ευθύνη δεν ακολουθείται το χρονοδιάγραμμα της σύμβασης, αλλά και πριμ προς τον εργολάβο για την επιτάχυνση παράδοσης του έργου ή της μελέτης.

Οικονομικές και ποινικές ρήτρες θεσπίζονται και για εργολάβους που καθυστερούν την παράδοση του έργου, ενώ επισπεύδεται η διαδικασία για να κηρυχθεί έκπτωτος.

Ο ανάδοχος θα είναι υπεύθυνος για τη συντήρηση του έργου τρία χρόνια μετά την ολοκλήρωσή του ώστε να προστατεύεται το δημόσιο συμφέρον από πιθανές κακοτεχνίες, ενώ ευθύνες θεσπίζονται και για τον μελετητή.

Διατηρείται η εκτέλεση έργου με μορφή παραχώρησης της εκμετάλλευσης, υπάρχει όμως η δυνατότητα αποζημίωσης του εργολάβου με άλλα ανταλλάγματα, π.χ. αντιπαροχή γεωργικών, μεταλλευτικών ή βιομηχανικών προϊόντων.

efsyn