Στον πάγκο του... χασάπη

του Γιάννη Σιώτου*

Πριν από μερικές μέρες, όταν συναντήθηκαν η Μέρκελ με τον πρωθυπουργό της Ολλανδίας, Μαρκ Ρούτε, η «DW» έγραφε: «...κατέστησαν σαφές ότι οι επιχορηγήσεις από το προβλεπόμενο Ταμείο Ανάκαμψης της Ε.Ε. θα πρέπει να συνδέονται με μεταρρυθμίσεις. Οικονομική βοήθεια που δεν συνδέεται με μεταρρυθμίσεις και δεν στοχεύει στο μέλλον δεν βοηθά, τόνισε η κ. Μέρκελ... Ο Ολλανδός πρωθυπουργός επισήμανε ότι στόχος των μεταρρυθμίσεων είναι... όταν προκύψει μια νέα κρίση να μην είναι αναγκαία η δημιουργία ενός τέτοιου ταμείου».

Στις αρχές της εβδομάδας, ο κ.Μητσοτάκης, μιλώντας στους «Financial Times», είπε: «Εχω πλήρη επίγνωση του γεγονότος ότι υπάρχουν μακροπρόθεσμες μεταρρυθμίσεις... που δεν έγιναν ποτέ στην Ελλάδα στη διάρκεια των μνημονίων... νομίζω ότι αυτό έχει αλλάξει τώρα». Αν κάποιος βάλει δίπλα δίπλα τις δηλώσεις της Μέρκελ, του Ρούτε και του Μητσοτάκη, θα διαπιστώσει ότι οι τρεις συμφωνούν. Οι δύο συνδέουν τις εκταμιεύσεις του Προγράμματος Ανάκαμψης με μεταρρυθμίσεις τις οποίες ο Ελληνας πρωθυπουργός θεωρεί απαραίτητες.

Μπορεί να ξενίζει αυτή η «σύγκλιση απόψεων», αλλά είναι απολύτως φυσιολογική για ανθρώπους που θεωρούν ότι το «φάρμακο» για όλες τις «ασθένειες» της οικονομίας είναι οι «επενδυτές» και ότι όσο περισσότερα εμπόδια, βάρη και προσκόμματα μπουν στον δρόμο τους τόσο θα καθυστερήσει η ίαση και αποκατάσταση των ζημιών. Για όλα τα υπόλοιπα αδιαφορούν, ακόμα και αν σε αυτά τα «υπόλοιπα» βρίσκονται ανθρώπινες ζωές και ανθρώπινες ανάγκες που ξεκινούν από την πείνα, τη δίψα και τη στέγη και καταλήγουν στα όνειρα.

Η Μέρκελ και οι πολιτικές ηγεσίες των κρατών της Κεντρικής και της Βόρειας Ευρώπης, με τα μνημόνια που σκόρπισαν τη δυστυχία σε έναν λαό -στα λόγια εταίρο- απέδειξαν ότι είναι αποφασισμένοι να κάνουν ανθρωποθυσίες προκειμένου να σώσουν τις τράπεζές τους, την ευημερία τους και τα σχέδιά τους. Ο κ. Μητσοτάκης, που στα χρόνια της μιζέριας παρακολούθησε από την ασφαλή απόσταση των υπουργικών γραφείων και των εδράνων της αντιπολίτευσης τους πλιατσικολόγους να πέφτουν σαν ακρίδες στην ανήμπορη και γονατισμένη ελληνική κοινωνία, είχε καταφέρει να σκορπίσει αμφιβολίες για τα κίνητρα και τις προθέσεις του.

Κάποιοι υποψιάζονταν ότι θα οδηγήσει τους Ελληνες σαν πρόβατα στη σφαγή, κάποιοι άλλοι το προεξοφλούσαν, αλλά οι περισσότεροι έλπιζαν ότι οι περίφημες μεταρρυθμίσεις του δεν θα τους αφορούσαν και ότι το δικό τους κεφάλι θα έμενε πάνω στους ώμους τους όταν των υπολοίπων θα κυλούσαν στην κατηφόρα. Οι «αισιόξοξοι» όμως είχαν αγνοήσει μια ιστορικά αποδεδειγμένη αλήθεια: Οι κυβερνήσεις είναι καλές στο να αναγνωρίζουν τα σφάλματα σε άλλα μέρη και άλλες εποχές, αλλά είναι απαίσιοι κριτές των αδικιών και των εγκλημάτων που κάνουν οι ίδιες.

Για να κρατήσουν μάλιστα αναμμένη τη φλόγα της ψευδαίσθησής τους, προσπαθούσαν να πείσουν τον εαυτό τους για τις αγαθές προθέσεις του κ. Μητσοτάκη, αναμασώντας το επιχείρημα ότι οι ηγέτες που διαλαλούν τις μεταρρυθμίσεις δεν είναι στην πραγματικότητα αποφασισμένοι να τις εφαρμόσουν στα «χωράφια» τους. Ετσι, αναδείκνυαν τον κ. Μητσοτάκη σε «βασιλιά» της δημοφιλίας και σε προικισμένο με την ορμητικότητα του Ναπολέοντα, τη σταθερότητα του Ουέλινγκτον και την ανδρεία του Νέλσονα ηγέτη.

Αλλά για να μην αδικούμε κανέναν, ο κ. Μητσοτάκης βοήθησε στο να συντηρηθεί ο μύθος του. Ολες οι «μεταρρυθμίσεις» που έκανε ήταν τόσο προσεκτικά σχεδιασμένες ώστε πολλοί πίστεψαν ότι δεν κινδύνευε το κεφάλι τους. Εκλειναν τα αυτιά στους Κάλχες είτε με το ισοπεδωτικό «όλοι ίδιοι είναι» είτε με το απαξιωτικό «αυτοί δεν έχουν τρέξει πίσω από το λεωφορείο για να μη χάσουν το μεροκάματο». Ετσι ευνούχιζαν την πραγματικότητα που φώναζε ότι «χωρίς αυτά που ψηφίζονται σήμερα δεν μπορούν να γίνουν με την ασφάλεια των εκκαθαρισμένων μετόπισθεν τα άλλα που σχεδιάζονται για αύριο».

Ο κορονοϊός τράβηξε την κουρτίνα και έβαλε σε κοινή θέα τα «σημεία των καιρών». Η βιβλικών διαστάσεων ύφεση, η εκτίναξη της ανεργίας, η τεράστια περικοπή των εισοδημάτων και η επιθανάτια αγωνία χιλιάδων μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων έκαναν επιτακτική την απάντηση στο ερώτημα «Με ποιους θα πάει και ποιους θα αφήσει ο κ. Μητσοτάκης;» Και φυσικά από την πλευρά του δεν είχε τον παραμικρό ενδοιασμό να απαντήσει με πράξεις.

Το Ελληνικό, ο νόμος για τις διαδηλώσεις, τα εκατομμύρια στους μιντιάδες, το νομοσχέδιο για την ιδιωτική εκπαίδευση, το χάιδεμα των τραπεζιτών που απαθείς παρακολουθούν το ψυχορράγημα των μικρομεσαίων, η εκκωφαντική σιωπή για την απελευθέρωση των πλειστηριασμών, η διακοπή του ρεύματος σε ευάλωτους ανθρώπους δεν είναι απλές ψηφίδες στο ψηφιδωτό μιας πληκτικής καθημερινότητας, αλλά ένα πολιτικό ξεγύμνωμα των προθέσεών του.

Με όσα ήδη έχει κάνει, με όσα υπονόησε στους Financial Times ότι θα κάνει και με τη σύμπλευση με τη Μέρκελ και τον Ρούτε, ο πρωθυπουργός αποκάλυψε επίσης χωρίς περιστροφές και το μέχρι πού είναι αποφασισμένος να φτάσει για να κάνει πράξη τα σχέδιά του.

Σε κάθε πτώση του ΑΕΠ, θα προσθέτει δώρα στους επενδυτές. Σε κάθε αύξηση της ανεργίας θα ξεματιάζει την απασχόληση με περικοπές μισθών και εργασιακών δικαιωμάτων. Σε κάθε αύξηση του ελλείμματος θα απαντά με συρρίκνωση του δημόσιου τομέα. Σε κάθε αδιέξοδο του ΕΦΚΑ θα αντιδρά με μείωση των συντάξεων και νουνεχείς παραινέσεις για τα οφέλη των ασφαλιστικών...

Ετσι ο κ. Μητσοτάκης θα αξιοποιήσει τα επιχειρήματα της Μέρκελ και του Ρούτε για το Ταμείο Ανάκαμψης για να ξεθεμελιώσει οτιδήποτε «παλιό» και «ξεπερασμένο» εμποδίζει το «θεάρεστο έργο των επενδυτών». Αλλωστε στο μυαλό του, ένα αυστηρό και ασφυκτικό πρόγραμμα «μεταρρυθμίσεων» είναι ό,τι χρειάζεται για να εφαρμόσει σε μια τρομοκρατημένη κοινωνία αυτό που ίδιος θεωρεί συμφέρον, χωρίς να φορτώνεται όλο το πολιτικό κόστος. Προφανώς αγνοεί ότι η τάση σε -φαινομενικά- σταθερές κοινωνίες να πιστεύουν ότι «η λογική θα επικρατήσει» και ότι «όλα θα πάνε καλά» είναι ο πρόδρομος μιας απροσδόκητης και καταστροφικής κατάρρευσης.

*Δημοσογράφος, συγγραφέας

efsyn