Εμπρός της Γης οι... φοβισμένοι

Τα νεανικά κινήματα της εποχής μας δεν φοβούνται τον πολιτικό φόβο, αντίθετα γεννιούνται απ’ αυτόν και ζουν για να τον μάχονται

Γράφει ο Νίκος Τσαγκρής 

Αν προχωράς προς την κατεύθυνση

Όπου ο φόβος σου μεγαλώνει,

βρίσκεσαι στον σωστό δρόμο

Milorad Pavic^*

Διαβάζω εφημερίδες. Ηλεκτρονικές εφημερίδες... Κάνω κλικ σε ένα βίντεο κι αμέσως ένα έκπληκτο στοπ καρέ σε μια ωραία εικόνα. Πολιτικά ωραία, από την άποψη ότι δεν θυμίζει σε τίποτα τις στερεότυπες φωτογραφίες εκδηλώσεων διαμαρτυρίας παρελθόντων ετών. Αντίθετα αποτυπώνει..
μια ευδιάκριτη κοινωνική πολυχρωμία. Πρόσωπα νεανικά, χαρούμενα, παιδιά που μάχονται και τραγουδούν -που τραγουδούν και μάχονται: «Με το ηχηρό σύνθημα ‘Να μην γίνει ο φόβος συνήθειά μας’, η συναυλία που διοργανώθηκε από τη ‘Πρωτοβουλία ενάντια στην καταστολή’ δίνει τη δική της απάντηση στο δόγμα ‘Nόμος και Tάξη’» διαβάζω στο ρεπορτάζ που συνοδεύει το βίντεο.

«Να μην γίνει ο φόβος συνήθειά μας»!.. Ωστόσο το βλέπεις στο βλέμμα τους, το διαβάζεις στη γλώσσα των σωμάτων τους, ακόμα και όταν τραγουδούν “σιγά μην κλάψω / σιγά μην φοβηθώ”, τα παιδιά της νεότερης γενιάς γητεύουν τον φόβο τους κόντρα στο τείχος της κρατικής βίας που υψώνεται απέναντί τους σαν τα παιδιά που σφυρίζουν τις νύχτες για να ξορκίσουν τον φόβο τους για το σκοτάδι...

«Ο φόβος της τρομοκρατίας οχυρώνει την Ευρώπη» είναι ο τίτλος σ’ ένα άλλο δημοσίευμα μιας άλλης ηλεκτρονικής εφημερίδας που αναφέρεται στο μαχαίρωμα δύο Βρετανών από «τρομοκράτη» στο London Bridge: ανεπαρκής περιγραφή του γεγονότος σε ένα ανεπαρκές ρεπορτάζ με ανεπαρκή στοιχεία για την επίθεση, τα θύματα, τον θύτη∙ ο οποίος, παρεμπιπτόντως, συνελήφθη επιτόπου.
Ακολουθεί ένα κατεβατό υποδειγματικής ρητορικής πολιτικού φόβου που καταλήγει στην αναγκαιότητα περαιτέρω φοβικής «οχύρωσης της Ευρώπης», εξ ου και ο τίτλος.

*******
Ο πολιτικός φόβος αποτελεί βασικό στρατηγικό όπλο του συστημικού νεοφιλελευθερισμού. Θέλει την κοινωνία να βρίσκεται (να αισθάνεται ότι βρίσκεται) σε διαρκή κίνδυνο, απειλούμενη από συμμορίες τρομοκρατών, ορδές προσφύγων - λαθρομεταναστών, φανταστικές απειλές, εν γένει, που ανακατεύονται με τις πραγματικές προκειμένου να διεγείρουν μαζικό φόβο, κοινωνικό φόβο, να αποσπάσουν πολιτικό φόβο: να τον αξιοποιήσουν στρατηγικά, επιβάλλοντας μέτρα στήριξης του συστημικού μοντέλου οικονομικής, πολιτικής και εργασιακής επιτήρησης και αυταρχισμού, και αστυνομικής βίας, και καταστολής. Με το πρόσχημα της ασφάλειας και της προστασίας του πολίτη βεβαίως - βεβαίως...

ΟΧΙ!.. «Να μην γίνει ο φόβος συνήθειά μας», υψώνονται και σμίγουν σε μια νέα κινηματική συμφωνία εκατομμύρια αυθόρμητες νεανικές φωνές του ευρωπαϊκού και του αμερικανικού Νότου (απ’ τα Προπύλαια των Αθηνών και την Πιάτσα Ματζόρε της Μπολόνια έως την πλατεία Ιταλίας της Χιλής και τη Λα Πας της Βολιβίας) ενάντια στην οικονομική και εργασιακή βαρβαρότητα, την ξενοφοβία, την κρατική βία και την καταστολή, τη μισαλλοδοξία, τον ρατσισμό, τον φασισμό.
Βλέπετε, ο πολιτικός φόβος προκαλεί κοινωνικό φόβο και αυτός νέα κινήματα ενάντια στον πολιτικό φόβο: κινήματα αυθόρμητα, διαδικτυακής, κυρίως, όσμωσης και οργάνωσης, όπως τα γνωστά μας «Κίτρινα Γιλέκα» που έκαναν την εμφάνισή τους στους δρόμους του Παρισιού στα τέλη του 2018 και συνεχίζουν ακάθεκτα∙ ή οι «Παρασκευές για τον Πλανήτη», με την εμβληματική παρουσία της Γκρέτα Τούνμπεργκ, που δικτυώθηκαν πρόσφατα και με το μαθητικό κίνημα στη χώρα μας∙ ή το ολόφρεσκο «Κίνημα της Σαρδέλας», που εμφανίστηκε πρόσφατα στην Ιταλία, για το οποίο οφείλουμε να πούμε δυο λόγια παραπάνω...

*******
Οι «Σαρδέλες» γεννήθηκαν από την πρωτοβουλία τεσσάρων τριαντάρηδων Ιταλών από τη βορειοανατολική περιφέρεια Εμίλια - Ρομάνα, μια εύπορη περιοχή της Ιταλίας, που υπήρξε προπύργιο της Αριστεράς από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο μέχρι τις μέρες μας και αποτελούσε τον “ομφαλό” του άλλοτε κραταιού Κομμουνιστικού Κόμματος Ιταλίας.

Οι «6.000 Σαρδέλες», που έχουν αποκλείσει από τις τάξεις τους... αρχηγούς, συνθήματα και πανό (εκτός από το σήμα της «σαρδέλας» που κουβαλούν πάντα οι οπαδοί στις διαδηλώσεις τους), βγήκαν από το... κονσερβοκούτι του πολιτικού τους φόβου αντιδρώντας στην ακροδεξιά πολιτική του Σαλβίνι, διέδωσαν τις θέσεις τους μέσω των social media και από την πρώτη κιόλας συγκέντρωσή τους φέτος τον Νοέμβριο, στην Πιάτσα Ματζόρε της Μπολόνια, διπλασίασαν τον αριθμό τους.

Οι «Σαρδέλες», όπως όλα τα «αυθόρμητα» κινήματα της εποχής, δεν φοβούνται τον φόβο, αντίθετα γεννιούνται απ’ αυτόν και ζουν για να τον μάχονται. «Ο φόβος είναι φως, είναι η θέληση για ζωή, είναι αυτοπεποίθηση» έλεγε η Ναντέζτνα Μαντελστάμ^**: τρέφεται από τον αυτοσεβασμό, την αίσθηση της προσωπικής αξιοπρέπειας, των προσωπικών δικαιωμάτων, των αναγκών, των απαιτήσεων και των επιθυμιών: ο φόβος και η ελπίδα είναι στοιχεία αλληλένδετα. Χάνοντας την ελπίδα, χάνουμε και τον φόβο -δεν έχουμε πια λόγο να φοβόμαστε...».

* Από το βιβλίο του «Τελευταία αγάπη στην Κωνσταντινούπολη», εκδόσεις «Βιβλιοπωλείο της Εστίας»

** Από το βιβλίο της «Ελπίδα στα χρόνια της Απελπισίας», εκδόσεις Μεταίχμιο

αυγη