Το Ποτάμι σε σταυροδρόμι

Επανειλημμένες συναντήσεις με προσωπικότητες της αντιπολίτευσης και δηλώσεις γνωστών βουλευτών του κατά τον τελευταίο μήνα αλλά και η ομιλία τού αρχηγού στο συνέδριο του Ποταμιού στο Περιστέρι έκαναν φανερό το δίλημμα στο οποίο βρίσκονται οι ηγέτες του μηχανισμού που ρίχτηκε στην αγορά για να σταματήσει τον Αλέξη Τσίπρα και τον ΣΥΡΙΖΑ. 

του Νίκου Χατζηνικολάου*

Τα αποτελέσματα των τελευταίων εκλογών είχαν δείξει το επικείμενο αδιέξοδο, το οποίο τώρα πλέον, με την ανάδειξη του Κυριάκου Μητσοτάκη στην ηγεσία της Νέας Δημοκρατίας, πρέπει να αρθεί το γρηγορότερο δυνατόν.

Σίγουρα δεν είναι λίγο ότι κατέρρευσε τόσο γρήγορα η επιχειρηματολογία πως οι νεοφερμένοι σωτήρες ήταν ανεξάρτητοι, πέρα από ιδεολογίες και τους ξεπερασμένους διαχωρισμούς Αριστερά - Δεξιά - Κέντρο. Η υποτιθέμενη «ίση απόσταση» από τους πεπαλαιωμένους κομματικούς μηχανισμούς της Ν.Δ., του ΠΑΣΟΚ και του ΣΥΡΙΖΑ γρήγορα εγκαταλείφθηκε. Γρήγορα φάνηκε ποιος ήταν ο πραγματικός σκοπός του σκηνοθέτη και ο ΣΥΡΙΖΑ μπήκε μόνιμα στο στόχαστρο ενώ οι αναφορές σ' εκείνους που μας έφεραν ώς εδώ επαναλαμβάνονταν πλέον σπάνια και κατά τρόπο τελετουργικό, μόνο και μόνο για να διαφυλαχθεί η επίφαση της αντικειμενικότητας. Τώρα φτάσαμε στο σημείο, ανοιχτά πια, να συζητιέται με ποιο από τα υπάρχοντα σχήματα της αντιπολίτευσης θα συγχωνευθούν.

Η γεμάτη κοινοτοπίες ομιλία του αρχηγού στο Περιστέρι, ένας κλασικός προεκλογικός λόγος μπαλκονιού, τα τρία - τέταρτα του οποίου ήταν αφιερωμένα στην κριτική της κυβέρνησης, απέφυγε όλα τα πραγματικά ερωτήματα. Είναι γνωστό ότι, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις που κυκλοφορούν (το πώς διενεργήθηκαν και με ποιο σκοπό είναι ένα ζήτημα που δεν μας αφορά τη στιγμή αυτή), το Ρυάκι δεν θα έμπαινε στη Βουλή αν διεξάγονταν άμεσα εκλογές. Πώς αντέδρασε εδώ και μέρες ο αρχηγός; «Τυχόν εκλογές», είπε, «θα είναι η ταφόπλακα για την οικονομία». Όχι για το Ποτάμι. Για την οικονομία. Είδε ότι σιγά - σιγά χάθηκε το, μικρό έστω, αρχικό ρεύμα γύρω του, πως άρχισε η φαγωμάρα λόγω της αποτυχίας και πρόσφατα δήλωσε:

«Η κυβέρνηση γέρασε γρήγορα». Τη στιγμή που η κυβέρνηση καταθέτει, το ένα μετά το άλλο, σημαντικά νομοθετήματα στη Βουλή, ενώ ταυτόχρονα αντιμετωπίζει με τρόπο υπεύθυνο το ασφαλιστικό και το προσφυγικό και διαπραγματεύεται με τους δανειστές για την ολοκλήρωση της αξιολόγησης, ο αρχηγός του Ποταμιού δήλωσε στο Περιστέρι: «Η χώρα δεν έχει κυβέρνηση. Έχει μόνο κάποιους υπουργούς που σκέφτονται μόνο το μέλλον τους». Με μια τέτοια άρνηση αντιμετώπισης της πραγματικότητας θα μπορέσει το Ποτάμι ν' ανακόψει τη φθορά του; Δύσκολο.

Δύσκολο γιατί στο μεταξύ έχει προκύψει ένα σοβαρό ζήτημα. Οι συντηρητικές δυνάμεις, που θέλουν λυσσασμένα να επιστρέψουν στην εξουσία για να σταματήσουν την δίωξη της διαπλοκής, είναι ενάντια στα μικρά ομοειδή πολιτικά σχήματα που θα τους πάρουν ψήφους. Πόσο μάλλον ενάντια στην παράταση ζωής του σχήματος που οι ίδιες έφτιαξαν, για άλλους λόγους, σε άλλη συγκυρία. Ο νέος αρχηγός της Νέας Δημοκρατίας πρέπει να συσπειρώσει γύρω του όσο το δυνατόν περισσότερους για να μπορέσει να διεκδικήσει την εξουσία. Δεν υπάρχει χώρος για δύο ανανεωτές της πολιτικής μας ζωής! Έτσι, στις επόμενες εκλογές, όποτε κι αν γίνουν αυτές, δεν υπάρχει θέση για το Ποτάμι. Μέχρι τότε, το αργότερο, οι βουλευτές και οι οπαδοί του θα πρέπει να έχουν αποφασίσει πού θα πάει ο καθένας. Με τη Νέα Δημοκρατία ή με το ΠΑΣΟΚ; Για τον ΣΥΡΙΖΑ δεν ακούστηκε κάτι. Αυτό είναι το πραγματικό ερώτημα που τίθεται στο σταυροδρόμι. Βέβαια, η προσχώρηση στο ΠΑΣΟΚ διευκολύνεται αισθητά από την ύπαρξη της «Δημοκρατικής Συμπαράταξης». Το νέο όνομα απομακρύνει αυτόματα από το παρελθόν και εξαγνίζει. Το «Κοινοβούλιο του Κέντρου» που λανσάρισε στο Περιστέρι ο αρχηγός, σ' αυτή τη λογική εντάσσεται. Όλα ετούτα τα τερτίπια τί πρακτικά αποτελέσματα θα έχουν; Θα δούμε.

Η αντιπολίτευση, αξιωματική και μη, έχει πάντως τις υποχρεώσεις της. Πρέπει να σεβαστεί το αποτέλεσμα των εκλογών και να πάψει να επιδιώκει την αποσταθεροποίηση με μοναδικό κίνητρο την ελπίδα να επιστρέψει στην εξουσία. Η πολιτική αστάθεια θα λειτουργούσε ανασταλτικά στην προοπτική εξόδου από την κρίση. Αυτό ποιος το επιθυμεί από εκείνους που θέλουν «να μείνουμε Ευρώπη»;

* Ο Νίκος Χατζηνικολάου είναι ομότιμος καθηγητής της Ιστορίας της Τέχνης

avgi