του Χ. Γεωργούλα
“Έξοδος” από το μνημόνιο με παραμονή στο μνημονιακό καθεστώς...
Μπορεί οι συνταξιούχοι να αποχαιρέτησαν το δώρο των Χριστουγέννων ήδη με τον ερχομό του 2013, αλλά ο κ. Σαμαράς επιφύλαξε σ’ αυτούς και τους υπόλοιπους συνέλληνες ένα πολύ μεγαλύτερο δώρο κατά τη λήξη του δυσώνυμου αυτού έτους: την έξοδο από τα μνημόνια, το πρωτογενές πλεόνασμα και την υπόσχεση της ανάκαμψης. Ένα δώρο «τρία σε ένα», που λόγω της συγκυρίας κινδυνεύει να χαρακτηριστεί «αγιοβασιλιάτικο», σαν «φλουριά» που βάζουμε στις βασιλόπιτες.
Η ανεύρετη ανάκαμψη
Για την υπόσχεση της ανάκαμψης δεν χρειάζεται να επιμείνουμε ιδιαίτερα, γιατί αυτή δεν είναι σε θέση να πείσει παρά ελάχιστους πια εύπιστους. Όλοι οι άλλοι έχουν ήδη πειστεί ότι ανάκαμψη δεν πρόκειται να υπάρξει όσο συνεχίζεται, και στην Ελλάδα και στο σύνολο της ευρωζώνης, η πολιτική της καταστροφικής λιτότητας και της εσωτερικής υποτίμησης. Και ότι, αν φανούν κάποια τέτοια σημάδια, θα πρόκειται για αναιμικές ενδείξεις που δεν μπορούν να διαψεύσουν τη γενική τάση: οι δείκτες της οικονομικής μεγέθυνσης θα κινούνται για πολύ μεγάλο διάστημα πέριξ του μηδενός και γι’ αυτό θα χρειαστούν περί τις δύο δεκαετίες για να αντισταθμιστεί, αν αντισταθμιστεί, η καταβύθιση που παρακολουθούμε την τελευταία πενταετία.
Οι τελευταίοι δε που πρόκειται να ωφεληθούν από μια τέτοια «ανάκαμψη», θα είναι οι μισθωτοί, οι αυτοαπασχολούμενοι και οι συνταξιούχοι, γιατί το δικό τους μερίδιο έστω και σ’ αυτή την αναιμική προοπτική είναι ήδη θεσμικά συμπιεσμένο στα κατώτατα όρια. Ο λόγος είναι απλός: η συμπίεσή του αποτελεί προϋπόθεση της όποιας αναιμικής ανάκαμψης, έτσι όπως σχεδιάζεται στο πλαίσιο της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης.
Έξοδος από το μνημόνιο, που παραμένει
Ας δούμε, όμως, το άλλο σκέλος του τριπλού αγιοβασιλιάτικου δώρου του κ. Σαμαρά: την έξοδο από τα μνημόνια. Να υπενθυμίσουμε ότι το εύρημα αυτό χρησιμοποιείται ουσιαστικά ως αντιστάθμισμα στην πρόταση –επιλογή του ΣΥΡΙΖΑ για κατάργηση των μνημονίων: το προπαγανδιστικό αίτημα του ΣΥΡΙΖΑ θα πέσει στο κενό, καθώς με τη λήξη της ισχύος των μνημονίων, δεν θα έχει καν νόημα.
Πολύ ωραίο για να είναι αληθινό… Ακόμα και στο συγκεκριμένο πρωτοχρονιάτικο μήνυμα του κ. Σαμαρά, ωστόσο, διευκρινίζεται ότι αυτή η περίφημη υπόσχεση δεν είναι τίποτε περισσότερο από τη δυνατότητα που υποτίθεται ότι θα έχει η Ελλάδα να προσφύγει στις «αγορές» και όχι στους «μηχανισμούς σταθερότητας», που απαιτούν νέα μνημόνια. Με απλά λόγια, δηλαδή, ο κ. Σαμαράς υπόσχεται ότι δεν θα υπάρξουν «νέα μνημόνια», όχι ότι θα καταργηθούν τα παλιά. Εμείς εξερχόμαστε από τα μνημόνια, πλην όμως αυτά… παραμένουν.
Πρόκειται για μια πολύ παράδοξη «έξοδο» από τα μνημόνια, που σημαίνει παραμονή στο οικονομικό, κοινωνικό, δημοσιονομικό, νομικό και γενικότερα θεσμικό πλαίσιο που οι δεσμεύσεις αυτών των μνημονίων έχουν επιβάλει.
Η εικόνα που ταιριάζει σ’ αυτή τη διαδικασία όπως την έχουν στο μυαλό τους, δεν είναι της εξόδου από ένα σκοτεινό τούνελ, απ’ το οποίο είμαστε υποχρεωμένοι να περάσουμε, προκειμένου να ανακτήσουμε την αλλοτινή ελευθερία. Πιο πολύ ταιριάζει η εικόνα της χρυσαλίδας, που όταν πια καταφέρνει να βγει από το κουκούλι, έχει ήδη αποκτήσει διαφορετικά χαρακτηριστικά, που θα τα κουβαλάει διά βίου.
Από την έξοδο στην κατάργηση
Γι’ αυτό δεν αρκεί οποιουδήποτε είδους έξοδος από τα μνημόνια –με ή χωρίς εισαγωγικά. Αυτό που απαιτείται δεν είναι απλώς η στιγμιαία νομική κατάργησή τους, αλλά η σχεδιασμένη άρση των συνθηκών που έχουν επιβάλει και των συνεπειών που συνεπάγονται. Και τα δύο αυτά υποχρεώνουν σε μια κατάργηση διαρκείας. Όπως το έγκλημά τους δεν ήταν στιγμιαίο, έτσι και η κάθαρση είναι ανάγκη να έχει διάρκεια.
Στην επιχειρηματολογία της αντιμνημονιακής λογικής, όσο περισσότερο τονίζεται η απολύτως αναγκαία άμεση κατάργηση του μνημονιακού νομικού καθεστώτος και παράλληλα υποβαθμίζεται η διαρκής προσπάθεια αποβολής των μνημονιακών συνεπειών στην πράξη, τόσο πιο εύφορο έδαφος βρίσκει η απάτη των μνημονιακών περί επικείμενης «εξόδου» από τα μνημόνια (με άθιχτο, εννοείται, το καθεστώς που αυτά έχουν διαμορφώσει).
Κάτι ανάλογο συμβαίνει και με το τρίτο «δώρο», τη δημιουργία πρωτογενούς πλεονάσματος. Πριν ακόμα καταγραφεί ως πραγματικό απολογιστικό μέγεθος, ο κ. Σαμαράς το περιφέρει ως τρόπαιο. Όπως χαρακτηριστικά το διατύπωσε έγκυρη φιλοκυβερνητική εφημερίδα, το 2014 «το πλεόνασμα θα επιστρέψει «στους πιο αδύναμους και τους πιο αδικημένους», σύμφωνα με το πρωθυπουργικό μήνυμα.
Από ποιους αφαιρείται το «πλεόνασμα»;
Όσοι γνωρίζουν ότι η διαδικασία δημιουργίας πλεονάσματος (και ελλείμματος), καθώς και η διαδικασία διάθεσής του δεν είναι διόλου ταξικά ουδέτερες, αντιλαμβάνονται πόσο μεγάλη σημασία έχει η χρήση του ρήματος «επιστρέφω» στη συγκεκριμένη φράση.
Είναι αλήθεια ότι το (λογιστικό για την ώρα) πλεόνασμα δημιουργήθηκε με την αφαίρεση εισοδήματος κυρίως «από τους πιο αδύναμους και τους πιο αδικημένους». Όταν, λοιπόν, αντιπαρατίθεται ο ΣΥΡΙΖΑ στη διαφήμιση του πλεονάσματος από την πλευρά της κυβέρνησης, δεν αρκεί να τονίζει το αβέβαιο του πλεονάσματος, να αμφισβητεί την ύπαρξή του. Χρειάζεται κυρίως να αποκαλύπτει τον τρόπο με τον οποίο επιχειρείται η δημιουργία του: δηλαδή με την επιβάρυνση των ασθενέστερων οικονομικά τάξεων προς όφελος των ισχυρότερων.
Ήδη η κυβέρνηση έχει ομολογήσει ότι από το όποιο πλεόνασμα ένα μεγάλο μέρος θα κατευθυνθεί στους «πτωχούς» δανειστές. Το υπόλοιπο θα διατεθεί, κατά την πρωθυπουργική υπόσχεση, σε χαμηλοσυνταξιούχους (αυτοί προφανώς είναι οι «πιο αδύναμοι») και τους ένστολους (αυτοί θεωρούνται οι «πιο αδικημένοι»…)
Η ταξικά προσδιορισμένη προτίμηση της κυβέρνησης είναι προφανής: τα θεωρούμενα στηρίγματά της πρέπει να πάψουν να… αδικούνται. Όσοι δε παίρνουν χαμηλή σύνταξη, θα πρέπει γενικά και αόριστα να ενισχυθούν. Δεν έχει, άραγε, ακούσει ο κ. Σαμαράς ότι υπάρχουν νόμοι που ο ίδιος ψήφισε, οι οποίοι αφαιρούν παντελώς τις χαμηλότατες συντάξεις από ομάδες πληθυσμού που δεν έχουν άλλο πόρο; Αυτοί δεν είναι «χαμηλοσυνταξιούχοι» είναι μη συνταξιούχοι –και δεν προβλέπεται να αποβάλουν το στερητικό μη με τον ταξικά προσδιορισμένο τρόπο δημιουργίας και διάθεσης των πλεονασμάτων, που υπόσχεται ο κ. Σαμαράς.
Με άλλα λόγια, πολύ σημαντικότερο ζήτημα από την ύπαρξη ή μη πρωτογενούς πλεονάσματος είναι ο τρόπος με τον οποίο διαμορφώνεται και διατίθεται, εφόσον υπάρξει.
Ποντάροντας στο φόβο και την απειλή
Επειδή τα περί εξόδου από το μνημόνιο και περί ανάκαμψης δεν είναι διόλου πειστικά, οι υποστηρικτές του κυβερνητικού έργου αναλαμβάνουν υπηρεσία με ισχυρότερα όπλα από τη βεβιασμένη πρωθυπουργική αισιοδοξία. Ποντάρουν στο φόβο του κόσμου, του τον καλλιεργούν.
Με την είσοδο του νέου έτους, πριν προλάβουμε να πούμε τις, έστω τυπικές, ευχές για «καλή χρονιά», τρέχει ο κ. Πρετεντέρης να μας προειδοποιήσει μην τυχόν και χαλαρώσουμε κι αρχίσουμε να κάνουμε κακές σκέψεις για το πώς θα ψηφίσουμε στις ευρωεκλογές και τις αυτοδιοικητικές.
«Μόνο από το δικό μας χέρι εξαρτάται», γράφει, «αν θα διαφυλαχθούν η πολιτική σταθερότητα και η ομαλότητα». Και αφού απευθύνει έπαινο σε όσους «όρθωσαν το ανάστημά τους τον Ιούνιο του 2012 απέναντι στην εκτροπή», δηλώνει βέβαιος ότι και του λοιπού αυτό θα πράξουν.
Ο κ. Πρετεντέρης, βέβαια, θέλει να ξεκινάει ότι όλοι αυτοί που τους καλοπιάνει επαινώντας τη στάση τους, δεν «όρθωσαν ανάστημα», μάλλον υπέκυψαν στην τρομοκρατία της εξόδου από την ευρωζώνη, που και ο ίδιος καλλιέργησε.
Γι’ αυτό, άλλωστε, ξαναζεσταίνει το κρύο πιάτο αυτής της εξόδου χρησιμοποιώντας, μάλιστα, επιλεγμένες τρομοκρατικές διατυπώσεις, όπως η διαφύλαξη της ομαλότητας και ο κίνδυνος της εκτροπής.
Είναι δικαίωμά του να επιζητεί «πολιτική σταθερότητα», αλλά η πολιτική «ανωμαλία» και ο κίνδυνος «εκτροπής» έναντι τίνος επισείεται; Η μία εκδοχή είναι ότι ο κ. Πρετεντέρης θεωρεί ανωμαλία και εκτροπή την εκλογική επικράτηση του ΣΥΡΙΖΑ. Έτσι, όμως, όπως διατυπώνει την άποψή του, αφήνει περιθώριο για κινδυνολογικές ερμηνείες: «ανωμαλία» και «εκτροπή» θα μπορούσε να προκύψει λόγω της επικράτησης του ΣΥΡΙΖΑ.
Όσο αφήνεται να πλανάται αυτή η ηθελημένη ασάφεια, το «παιχνίδι» δεν παίζεται στο πεδίο της δημοκρατικής νομιμότητας. Ερωτοτροπεί επικίνδυνα με ιδέες εκτός δημοκρατικών συνόρων.
ΕΠΟΧΗ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου